Bleke schubwortel na 85 jaar teruggevonden in Zuid-Limburg
FLORONBericht uitgegeven door Floron op [publicatiedatum]
Na 85 jaar is eind maart een wilde groeiplaats van de Bleke schubwortel gevonden in Nederland. Het plantje stond langs de Geul in Zuid-Limburg. Zo'n tien kilometer verder stroomopwaarts in België komt de soort ook voor, het lijkt erop dat de Bleke schubwortel zich via het water van de Geul heeft verspreid naar Nederland.
Op woensdag 25 maart 2015 vond een vrijwilliger van Floron iets heel bijzonders. Lopend langs de Geul, op zoek naar vroege bijzonderheden als Bosgeelster (Gagea lutea), Wilde narcis (Narcissus pseudonarcissus) en de twee soorten Goudveil (Chrysosplenium oppositifolium en C. alternifolium) werd de aandacht van Theo Muusse getrokken door een bleekroze bloeiwijze. Vanwege eerdere ervaring met de waargenomen bloeiwijze werd deze onmiddellijk herkend als Bleke schubwortel (Lathraea squamaria). Na 85 jaar is er weer een wilde groeiplaats van deze soort in Zuid-Limburg.
De Bleke schubwortel werd ontdekt op een plateautje aan de noordzijde van een afkalvende bocht. Enkele tientallen bloeiwijzen groeiden onder jonge opslag van Hazelaar (Corylus avellana) en Zwarte els (Alnus glutinosa). In de directe omgeving waren ook andere voorjaarsbloeiers als Bosgeelster, Gevlekte aronskelk (Arum maculatum), Vingerhelmbloem (Corydalis solida) en Speenkruid (Ranunculus ficaria) present, alsmede Kruipende boterbloem (Ranunculus repens) en enkele grassen.
In het verleden was Bleke schubwortel binnen Nederland alleen bekend van drie groeiplaatsen in Zuid-Limburg. Hier werd ze voor het laatst in 1930 in de omgeving van Rijckholt waargenomen. Op 23 maart 1999 werd ze echter totaal onverwacht door een medewerker Groen gevonden in een plantsoen in Ridderkerk (Zuid-Holland), waar ze zeer waarschijnlijk met pootgoed van buitenlandse herkomst was meegekomen. In Zuid-Limburg groeit Bleke schubwortel ook op een niet-wilde groeiplaats. In de vorige eeuw is ze ooit nabij Wijlre uitgezaaid. Op deze niet-wilde groeiplaats houdt de soort al vele tientallen jaren stand.
Schubwortels zijn bladgroenloze parasieten. Ze maken zelf geen suikers, maar onttrekken die uit de houtvaten van houtige gewassen. De Bleke schubwortel parasiteert vooral op jonge, in het voorjaar bloeiende katjesdragende bomen (Iep, Hazelaar, Els), die op of vlak naast beekoevers groeien.
De standplaats langs de Geul komt sterk overeen met de stroomopwaarts langs de zijbeken van de Geul gelegen groeiplaatsen in België. Nabij Kelmis, op minder dan 10 kilometer van de Nederlandse vindplaats, ligt waarschijnlijk de dichtstbijzijnde Belgische groeiplaats. Deze groeiplaats komt sterk overeen met de Nederlandse, aldus Arjan Ovaa, ecoloog bij het Limburgs Landschap, de terreineigenaar van het aangrenzend Geuldal. Via het water van de Geul zou verspreiding van deze soort eenvoudig kunnen plaatsvinden. Het lijkt dus om een natuurlijke vestiging te gaan. Op 1 april ontdekte Arjan Ovaa, iets dichter bij de grens, nog een tweede groeiplaats. De Bleke schubwortel is na 85 jaar weer terug in een Zuid-Limburgs beekdal!
Tekst en foto: Theo Muusse