Worden dit de nieuwkomers van 2015?
Bericht uitgegeven door Natuurpunt Studie [land] op [publicatiedatum]
2014 gaat de boeken in als het warmste jaar sinds de start van de metingen in 1833. De impact van de klimaatverandering op de natuur wordt steeds duidelijker, rapporteerde het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek in haar Natuurindicatoren 2014. Zuidelijke soorten nemen de laatste decennia steeds meer toe. Die trend brengt ons bij de vraag welke soorten we de komende jaren kunnen verwachten. Een kristallen bol hebben we helaas niet, maar dit zijn nieuwkomers die ons in 2015 of kort daarna zouden kúnnen bereiken.
Braamparelmoervlinder
Terwijl dagvlinders er in West-Europa relatief slecht aan toe zijn, zijn enkele soorten toch aan een opmars bezig. Dat geldt bijvoorbeeld voor de Braamparelmoervlinder die in 2006 voor het eerst in België werd waargenomen. Deze soort heeft zich intussen gevestigd in zuiden van het land en werd in 2011 ook gezien in Nederland, in Zuid-Limburg. De voorbije 25 jaar slaagde deze vlinder erin 500km noordwaarts op te schuiven. Wellicht kan hij daar nog een schepje bovenop doen. Zijn biotoop: bosranden en open plekken met voldoende bloemen en bramen, is in Vlaanderen namelijk ook aanwezig.
Dennenprocessierups
De Eikenprocessierups is in Vlaanderen een weinig geliefde soort, die het de laatste decennia relatief goed doet. In Zuid-Europa komt een broertje van deze soort voor op naaldbomen: de Dennenprocessierups. Die is in Frankrijk aan een serieuze opmars bezig. De Dennenprocessierups profiteert daarbij ook van menselijk transport. De soort verzeilde (wellicht door toedoen van de mens) in de regio rond Parijs en heeft zich daar intussen gevestigd. Ook in het departement Aisne, dat aan België grenst, is de soort al waargenomen. De al dan niet succesvolle opmars van de soort wordt uiteraard ook beïnvloed door de aanwezigheid van waardplanten: dennen. De Dennenprocessierups wordt beschouwd als een pestsoort, zowel economisch vlak als op het gebied van volksgezondheid.
Hop
De tot de verbeelding sprekende Hop broedde in de jaren 50 van de vorige eeuw nog in Vlaanderen. Daar stierf hij al lang geleden uit, maar misschien komt hij nog terug. De Hop is vooral een mediterrane soort die gerust kan profiteren van de klimaatverandering. Het gebeurt geregeld dat zwervende Hoppen in het voorjaar per ongeluk bij ons verzeild geraken. In 2012 broedde een paartje succesvol in Nederlands Limburg. Misschien lukt het dan binnenkort ook weer in Vlaanderen, al mogen we daarvoor ook wat werken aan onze landschapskwaliteit. Hoppen verkiezen liefst kleinschalige landschappen en zoeken hun geliefkoosde voedsel (grote insecten) graag op en rond mesthopen.
Schemerlibel
Een libel die graag in de schemering rondvliegt en ondanks haar grootte toch niet erg opvalt: dat is de Schemerlibel. Een donkere soort met groene ogen die vooral langs rivieren vliegt. In Frankrijk breidt de soort geleidelijk aan noordwaarts uit en zit ze niet meer zo heel ver van de Belgische grens. In Duitsland dook de Schemerlibel reeds op in de regio rond Hannover. Vooral in Zuid-België is het dus uitkijken naar dit enigmatische beestje.
‘Aardsterachtige aardappelbovist’
Een opmerkelijke paddenstoelenvondst in de regio Nijmegen in januari 2014: een hele reeks vruchtlichamen van een bovist die men aanvankelijk niet goed op naam kon brengen en die veel weg hadden van aardsterren. Het voorbije najaar verscheen de zwam er weer en kon de soort gedetermineerd worden als Scleroderma polyrhizum, een aardappelbovist waarvoor de vinder ‘Aardsterachtige aardappelbovist’ als Nederlandse naam voorstelt. Deze soort was nieuw voor Nederland en staat vooral gekend als een zuidelijke soort. Gezien het relatief goede verbreidingsvermogen van zwammen is de kans reëel dat we deze soort ook in België mogen verwachten.
Tekst: Wim Veraghtert, Natuurpunt Studie
Foto's: Wim Dirckx, Theo Geuens