Hebben vleermuizen last van geluidsverstoring?

Veelal gebruiken vleermuizen zulke specifieke geluiden om hun prooi te vinden, dat alleen echo’s van het eigen signaal ook weer worden verwerkt. Echolocatie is dus een relatief robuust systeem, dat niet makkelijk te verstoren is.

Anders wordt dat wanneer je als vleermuis prooien detecteert en pakt door te luisteren naar het geluid dat de prooidieren maken. Dat doen de vale vleermuis, onze beide Nederlandse grootoorvleermuissoorten en de Bechstein’s vleermuis. Denk aan het geluid van het ritselen van kevers tussen de beukenbladeren op de grond (vale vleermuis), of het bewegen van poten of vleugels van een vlinder op een boomblad (grootoorvleermuizen). Passief luisteren wordt dat genoemd. Als je dan te maken krijgt met geluidsverstoring, bijvoorbeeld door een snelweg of een festival in een park, dan heb je een probleem. De geluiden van de prooi worden gemaskeerd en de vleermuis hoort zijn eten niet meer.

Franjelipvleermuizen in de tropen van Zuid Amerika vangen kikkers door te luisteren naar het baltsgeluid van de kikkers. Een heel leuk en slim opgezet onderzoek, gepubliceerd in het prestigieuze Science, laat zien dat deze soort in staat is maskering van het kikkergeluid op te vangen door weer meer echolocatie in te zetten. Helemaal fantastisch is dat ze het ‘opblazen van de kwaakblaas’ als herkenningsteken van hun prooi bleken te gebruiken. Vleermuizen, in ieder geval deze soort, blijken dus flexibel te kunnen reageren op verstorend geluid. Overleven in de natuur zou ook niet makkelijk zijn, als je maar een trucje kent. Wat we natuurlijk nog niet weten, is of je met de aan de verstoring aangepaste strategie net zo effectief bent in overleven? Voorzichtig blijven dus met verstoren.

Tekst: Herman Limpens, Zoogdiervereniging
Foto: Bernadette van Noort