Planten zoeken op de kwelder

Floristen grazen voor tweede keer heel Ameland af

FLORON
18-SEP-2018 - Eind augustus is er een FLORON-kamp gehouden op Ameland, waar in één weekend 56 vierkante kilometers integraal geïnventariseerd werden op vaatplanten. Dit bericht biedt een inkijkje in een ‘werkplaats’ van een gegevens verzamelende organisatie, en geeft zo een beeld van hoe de Nationale Databank Flora en Fauna (NDFF) met vereende krachten een groot aantal data verkrijgt.

56 vrijwilligers-floristen brachten in het weekend van 24 tot 26 augustus de flora van Ameland letterlijk in kaart. Dat is een hele klus: het eiland is 25 kilometer lang en 5 kilometer op z’n breedst, in totaal gaat het om 88 vierkantekilometerhokken waarin vegetatie voorkomt. Deze hokken worden geïnventariseerd in twee ronden: in 2018 en in 2020. De inventarisatie is georganiseerd door FLORON, in samenwerking met de Fryske Feriening foar Fjildbiology (FFF), it Fryske Gea en Staatsbosbeheer. In 1990 heeft de FFF Ameland ook al eens integraal onder handen genomen.

Duinlandschap op Ameland

Leren van elkaar

De vrijwilligers hebben in kleine groepjes meer dan de helft van Ameland ‘afgegraasd’, waarbij álle plantensoorten meegenomen werden, ook lastiger te determineren soorten als grassen, biezen, varens en dergelijke. In zulke groepjes is ten minste één expert aanwezig, en er is plaats voor floristen van uiteenlopend kennisniveau met de wil méér te leren. Iedereen speurt er met, en leert er van elkaar.

Soms moet een florist de handen vrij hebben om de flora te kunnen raadplegen

8.569 waarnemingen

Ruim vijftig kilometerhokken zijn integraal geïnventariseerd, waaronder ook hokken met maar een klein stukje land erin. Sommige van die hokken zullen in 2020 (gedeeltelijk) opnieuw bekeken worden, omdat er biotopen voorkomen met belangrijke voorjaars- of voorzomersoorten die nu niet meer herkenbaar waren. Uit 18 hokken zijn ‘losse waarnemingen’ gemeld: meestal zeldzamere soorten die tussendoor gezien zijn in hokken die niet voluit doorzocht zijn. Zo’n soort is bijvoorbeeld Zeekool (Crambe maritima), een zeldzame plant die zich in het Waddengebied uitbreidt. In totaal zijn er 8.569 waarnemingen van in totaal 685 soorten gescoord. We markeren er hier één: het zeer zeldzame Fijn goudscherm (Bupleurum tenuissimum) is op 13 verschillende plaatsen gezien in 3 kilometerhokken.

Fijn goudscherm op de Zoute Weide (Ameland)

Nieuwe planten

Ondanks de droge zomer zijn er in 15 kilometerhokken meer soorten gevonden dan er van die hokken tot nog toe bekend waren. Een grote sprong werd bijvoorbeeld gemaakt in een dijk- en boerenhok op de Buurdergrie: van 84 naar 114 soorten. Zulke hogere aantallen hebben er onder andere mee te maken dat er door diverse oorzaken steeds nieuwe planten opduiken in ons land. Zo was er tot voor kort maar één soort Lamsoor bekend. Tegenwoordig drie, alle waargenomen! Daaronder Kliflamsoor (Limonium binervosum), in Nederland alleen bekend van Ameland - nabij de Lange Duinen.  Een andere factor is dat de FLORON-vrijwilligers steeds vaardiger worden in het spotten en op naam brengen van soorten. Dat is de winst van de toenemende beschikbaarheid van (digitale) informatie, én van cursussen en het genoemde trainingssysteem. Dit seizoen wordt er nog één kamp gehouden in district 11 (Utrecht) en daarnaast zijn er nog tal van lokale excursies. Zie de agenda op de FLORON-site.

Kliflamsoor; in Nederland alleen bekend van Ameland

Tekst: Gertie Papenburg, FLORON
Foto’s: Hilde Prins (leadfoto: struinen op de kwelder); Willemien Troelstra; Niels Eimers