Rode Amerikaanse rivierkreeft. Procambarus clarkii

Provincie Utrecht en Waternet pakken rode Amerikaanse rivierkreeft aan

Provincie Utrecht
13-APR-2019 - In de Utrechtse Molenpolder, in de Distelvinkplas, onderzoeken Waternet en de provincie Utrecht de rode Amerikaans rivierkreeft. “Deze exoot uit oorspronkelijk Mexico en het zuiden van de Verenigde Staten, bedreigt ons ecosysteem ernstig”, vertelt Winnie Rip, adviseur waterbeheer bij Waternet.

"Deze kreeften eten alles, maar dan ook écht alles: larven, kikkerdril, planten en zelfs elkaar. Oevers en keringen verzwakken doordat ze holen graven, best dramatisch. Ook gaat het ten koste van de waterkwaliteit, met als gevolg dat de biodiversiteit sterk afneemt.”

Het onderzoek in de polder wordt gedaan om een effectieve methode te ontwikkelen om de kreeften te beheersen en terug te brengen in aantal. “Dat is lastig, want we weten nog maar heel weinig over ze”, zegt Winnie. “Het is met name moeilijk om de kleine kreeften en zwangere vrouwtjes te vangen. En juist die moeten we vangen omdat ze zich razendsnel voortplanten.”

Rode Amerikaanse rivierkreeft in Nederland

De rode Amerikaanse rivierkreeft werd voor het eerst in 1985 in de Nederlandse natuur aangetroffen. Winnie: “Daarvoor werd deze kreeft al in verhandeld en hield men de kreeft in tuinvijvers of in een aquarium. Waarschijnlijk is de kreeft ontsnapt of losgelaten in Den Haag en andere grote steden in Nederland. Vervolgens heeft de kreeft zich vanuit de grote steden in het westen verder over Nederland verspreid.”

De kreeften hebben ook de provincie Utrecht bereikt. Winnie: “Hier in de Molenpolder stikt het ervan. De kreeft heeft het hier erg naar zijn zin doordat de Molenpolder tijdelijk een te hoge toevoer van fosfaat had. Fosfaat leidt tot meer algen en troebel water waarin de kreeften graag leven. Inmiddels is de toevoer teruggebracht.”

Hardnekkig

Het onderzoek naar de rode Amerikaanse rivierkreeften startte in april 2018. “We hebben toen zo’n 80 procent van de grotere kreeften in het onderzoeksgebied gevangen met korven. Deze hebben we gemerkt en buiten het onderzoeksgebied weer vrijgelaten.” In oktober 2018 zag Winnie dat het aantal was toegenomen: “Na het wegvangen waren er nog 950 over in april; in oktober stond de teller alweer op 3200.” Je kunt wel stellen dat de rode Amerikaanse rivierkreeft redelijk hardnekkig is,” concludeert Winnie.

Van links naar rechts: Yannick Jansen (onderzoeksbureau ATKB), Hans Kampf (natuurbeheerder Gravingen) en Winnie Rip (Waternet) bij Distelvinkplas

Wel 500 eitjes

Dat blijkt ook uit het feit dat deze kreeft zich razendsnel voortplant. “Een vrouwtje draagt wel 500 eitjes of jongen onder haar staart,” weet Winnie. “In de Molenpolder vangen we vooral mannetjes, de drachtige vrouwtjes zijn moeilijk te vangen, die houden zich goed schuil onder water of in de oever.” Het is dus belangrijk dat de vrouwtjes met jongen en eitjes worden gevangen om het kreeftenaantal laag te houden. “Helaas vangen we de vrouwtjes met jongen en eitjes nu nog heel weinig: slechts 1 procent van alle kreeften die we vangen zijn vrouwtjes met eitjes of jongen. We zijn op zoek naar vangtuigen die deze vrouwtjes wel vangen.”

Groene glazenmaker verdwenen door kreeft

Winnie is heel blij dat ze samen met de provincie dit onderzoek doet: “Samen zoeken we naar bestrijdingsmethoden voor exoten zoals de rode Amerikaanse rivierkreeft omdat hij de biodiversiteit bedreigt. Zo is de groene glazenmaker, een libel, uit dit Natura 2000-gebied verdwenen door, naar mijn mening, deze kreeft.”

Meld een exoot

Zie je zelf een rode Amerikaanse rivierkreeft of een andere exoot? Meld het op Waarneming.nl. Of via de app: snApp de exoot.

Partners

Het onderzoek in de Molenpolder wordt in opdracht van Waternet en de provincie Utrecht uitgevoerd door ATKB, een adviesbureau voor bodem, water en ecologie, en loopt nog tot het najaar van 2019. Dan worden conclusies getrokken en een voorstel gedaan voor het vervolg. “We brengen deze kennis in bij het landelijke onderzoek naar exotische rivierkreeften,” vertelt Winnie. Het onderzoek vindt plaats met medewerking van Gravingen, eigenaar van het onderzoeksgebied.

Tekst: Provincie Utrecht
Foto's: Luc Hoogenstein, CC BY-SA 4.0 (leadfoto: rode Amerikaanse rivierkreeft); Rick Huisinga