Tweede wolf gevestigd op de Veluwe

Dat blijkt uit DNA-analyse, met name van wolvenkeutels. Die worden verzameld door vrijwilligers van het Wolvenmeldpunt. Keutels die mogelijk van een wolf zijn, zijn makkelijk te herkennen. Ze zijn veelal ruim 25 centimeter lang, 3 centimeter dik en je ziet veel haar en botresten van wilde dieren erin. DNA-analyse heeft uitgewezen dat het bij driekwart van de gevonden keutels inderdaad om een wolvenkeutel ging. In de andere gevallen waren de keutels afkomstig van een vos of een hond. Voor iedere wolvenkeutel is een eigen DNA-profiel gemaakt, waarmee bepaald is om welk individu het gaat en waar dit individu zich in de afgelopen maanden ophield.

Vestiging op Midden-Veluwe

Door DNA-analyse van meerdere wolvenkeutels hebben onderzoekers vastgesteld dat wolvin GW960f zich eind april, zes maanden na de eerste waarneming, nog steeds op de Midden-Veluwe bevond. Deze periode van een half jaar betekent dat zij de tweede wolf is die zich officieel in Nederland heeft gevestigd, in navolging van wolvin GW998f. In het afgelopen kwartaal is ook een edelhert gevonden dat gedood bleek door wolvin GW960f. Deze prooi, een volwassen hinde, is vele malen zwaarder dan de wolf zelf. “Wolven zijn gespecialiseerd in het jagen op hoefdieren die vele malen zwaarder zijn,” aldus onderzoeker Hugh Jansman. “Maar vaak doen ze dit in teamverband. Deze wolvin is alleen. Ze lijkt een raster gebruikt te hebben om haar prooi te kunnen overmeesteren.”

Mogelijk paarvorming op Noord-Veluwe

De eerste vestiging van de wolf na ruim 150 jaar afwezigheid was in februari al een feit. Deze wolvin GW998f bevindt zich nog altijd op de Noord-Veluwe. Eind januari liet ook de mannelijke wolf GW893m zich voor het eerst waarnemen in hetzelfde gebied. Onderzoek laat zien dat in de periode daarna het mannetje nog minstens acht keer in het territorium van het vrouwtje is geweest. Dit doet sterk vermoeden dat ze een paar vormen. Formeel is daar pas sprake van als ook het mannetje een half jaar aanwezig is in hetzelfde gebied, maar het is niet uitgesloten dat er inmiddels paring heeft plaatsgevonden. De komende maanden zal moeten blijken of er pups geboren zijn.

Onderzoek naar gedode schapen

DNA-afname van gedode schapen, door of in opdracht van BIJ12, gebeurde op meerdere locaties in Overijssel en Drenthe. Onderzoek van Wageningen Environmental Research wijst vervolgens uit of het schaap inderdaad gedood is door een wolf. Dit gebeurt binnen een maand na de DNA-afname. Een overzicht van deze gevallen en de DNA-uitslagen zijn beschikbaar op de website van BIJ12. Per kwartaal wordt vervolgens ook voor deze gevallen een genetisch profiel opgesteld voor individuele herkenning. In geen van de monsters is DNA aangetroffen van de drie wolven die leven op de Veluwe.

Kort verblijf in Overijssel

Eind februari zijn in Lemerlerveld in Overijssel dode schapen aangetroffen. DNA-onderzoek heeft uitgewezen dat de schapen gedood zijn door wolvin GW965F uit roedel ‘Die Lucie’ in Nedersaksen. “Waar deze wolf vandaan komt, weten we door uitwisseling van gegevens via het CEwolf-consortium met het Duitse onderzoekinstituut Senckenberg” legt genetisch onderzoeker Arjen de Groot uit. “Daardoor weten we ook dat deze wolf een maand later alweer is waargenomen bij Westernkappeln in Noordrijn-Westfalen. Dit past in het patroon dat we tot nu toe in Nederland zien. Wolven die in landbouwgebied worden gesignaleerd lopen vaak door en gaan binnen korte tijd weer de grens over, behalve als ze een meer gesloten gebied als de Veluwe bereiken.”

Zenderwolf Janka loopt in maart Drenthe binnen

In Duitsland zijn enkele herten en wolven voorzien van een GPS-zender om het effect van wolven op herten te kunnen onderzoeken. Wolven met een zender krijgen een naam en hun DNA wordt afgenomen voor een DNA-paspoort. Eind maart meldde de Technische Universiteit Dresden dat zenderwolf Janka (GW849f) zich in Nederland bevond. Janka, een wolvin uit het Ueckermünde roedel, zo'n 600 kilometer van de grens, is de tweede wolf uit dit onderzoek die in ons land is waargenomen (na wolvin Naya begin 2018). Hugh Jansman: “Helaas viel de batterij van de zender van Janka al na twee dagen uit. Haar DNA is nog wel vastgesteld op gedode schapen in Hooghalen, maar sindsdien is ze niet meer waargenomen.”

Ook wolf in Limburg

Eind maart werd ook een wolvenkeutel gevonden in de regio Meerssen in Limburg. Vanwege de slechte kwaliteit van het monster bleek het echter niet mogelijk om te bepalen om welk individu het ging. “De locatie van deze wolf is uniek, aangezien in deze regio nog niet eerder een wolf is waargenomen,” zegt Hugh Jansman. “Recent is wel activiteit waargenomen in aangrenzende gebieden: de Eifel in Duitsland en de Hoge Venen in België”.

Tekst en kaart: Wageningen Environmental Research
Foto: N. Stier & V. Meißner-Hylanová, TU Dresden (leadfoto: zenderwolf Janka met een roedelgenoot in het ouderlijk territorium in Ueckermünde)