Nieuw boek: Stadsflora van de Lage Landen
FLORONSurvival of the fittest in de stad
Planten komen en gaan en zo is het altijd geweest als gevolg van natuurlijke en niet-natuurlijke processen. In het stedelijk gebied zien we dit 'Survival of the fittest' extra snel gaan als gevolg van een aantal (extreme) factoren (zie pag. 17-24 in tijdschrift PLANTEN, pdf: 2,2 MB). Steden vormen een uitgesproken stenig biotoop. Hierdoor zijn planten veelal afhankelijk van boomspiegels, groene perceeltjes en voegen en kieren tussen stoeptegels en muren om zich te vestigen. Stenen houden warmte extra goed vast. Hierdoor is het in de stad gemiddeld enkele graden warmer dan in het buitengebied en kan het tijdens hittegolven zelfs heel veel warmer zijn. Hierdoor kunnen alleen hele taaie en hittebestendige planten overleven op deze plekken. Met de verwachte klimaatopwarming geven de steden al een voorproefje van de Nederlandse flora van de toekomst.
Aan toevoer van nieuwe planten is geen gebrek. Ze komen onze stad binnen als verstekeling op containerschepen en wegverkeer, of als zaden die op kleding en tenten van vakantiegangers zijn meegelift. Ook vanuit tuinen weten zogenaamde 'garden escapes' hun weg door de stad te vinden. De meeste nieuwkomers, ook wel adventieven genoemd, hebben geen schijn van kans. Velen kunnen niet aarden in Nederland en verdwijnen weer net zo snel als ze kwamen. Een bescheiden gedeelte voelt zich echter prima thuis in de Nederlandse stad en verovert op eigen wijze zijn plekje. Slechts enkele nieuwkomers ontpoppen zich tot invasieve exoten. Eén van de bekendste invasieve exoten is natuurlijk de Japanse duizendknoop, wier moederplant al bijna 200 jaar in Leiden staat. In vroeger tijden zijn ook soorten in steden thuisgeraakt die nu als bijzonder gelden. Een fenomeen daarbij is Muurleeuwenbek, die in 17e eeuw in Nederland, allereerst in Delft, haar intrede deed. Ook Muurbloem, Stengelomvattend havikskruid, Wolfskers, Gifsla en Hartgespan zijn oude, nu klassieke stadsplanten en botanisch erfgoed.
Stadsflora van de Lage Landen
Vandaag verschijnt de nieuwe Stadsflora van de Lage Landen. Dit boek brengt de wilde flora van de Nederlandse en Vlaamse steden en hun verhalen in beeld. Maar liefst achthonderd stadsplanten en tachtig recent ontdekte soorten worden in het boek beschreven. Onderbouwd met de nieuwste data en floratrends geeft de Stadsflora een beeld van de flora van de toekomst.
Auteur Ton Denters heeft samen met lokale floristen wandelroutes uitgezet in 26 Nederlandse en Vlaamse steden. De wandelroutes laten zien dat de flora van iedere stad uniek is en bijzondere verhalen vertelt over de geschiedenis van een stad. De Amsterdamse flora is net zo multicultureel als haar bevolking en de Rotterdamse haven is hofleverancier van vreemde planten, die heimelijk met vrachten binnenkomen. De Tilburgse flora weerspiegelt het rijke verleden van de wolindustrie waar de stad zo bekend om is, en de grachten van Amersfoort zijn beroemd om hun bijzondere muurflora. Als kers op de taart zijn momenteel de meeste plantensoorten met stoepkrijt gemarkeerd op de meeste wandelroutes. Ga op pad en laat je verrassen!
Je kunt het boek bestellen bij jouw (online) boekhandel. Tot 16 juni geldt de speciale actieprijs van €27,50. Daarna kost het boek €34,95.
Boekpresentatie Stadsflora van de Lage Landen (bron: FLORON)
Tekst: Leonie Tijsma, FLORON
Leadfoto: Ton Denters: Muurfijnstraal in Langestraat te Amsterdam
Afbeeldingen: Uitgeverij Fontaine
Film: FLORON