Gewilde dieren: hamster en otter 18 jaar na herintroductie

Het boek ‘Gewilde Dieren – Herintroducties van dieren in Nederland’ is uitgegeven door KNNV en geeft een overzicht van wilde dieren die bewust in Nederland zijn uitgezet. Van een twintigtal inheemse diersoorten beschrijven deskundigen van diverse organisaties, waaronder Wageningen Environmental Research, in detail de succes- en faalfactoren. Ook de otter en de Europese hamster (of korenwolf) komen in het boek aan bod. Beide soorten worden sinds hun herintroductie in 2002 gemonitord door WENR, in opdracht van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. In Gewilde Dieren wordt geconcludeerd dat 71 procent van de herintroducties succesvol blijkt te zijn. Hoe staan hamster en otter ervoor volgens de laatste monitoringsgegevens?

Hamster voor uitsterven behoed

Door de intensivering van de landbouw raakte de Europese hamster bijna uitgestorven in ons land. In 1999 werden de laatste vijftien hamsters gevangen ten behoeve van een fokprogramma. Sinds 2002 worden in gevangenschap gefokte hamsters weer uitgezet. WENR begeleidt het fokprogramma en de herintroducties (monitoring & onderzoek). De hamsterpopulatie is nog niet op het niveau van een duurzame populatie; daarvoor zijn minimaal 1500 hamsters nodig, terwijl de populatie nu zo’n 100-150 individuen bevat (2019/2020). Voor het in stand houden van de hamsterpopulatie is speciaal agrarisch natuurbeheer (‘hamsterbeheer’) nodig. Voldoende leefgebied op deze manier beheren is een uitdaging gebleken. Bovendien staat de hamsterpopulatie onder een hoge predatiedruk.

Otter heeft niveau ‘duurzame populatie’ bereikt

In 1988 werd (een van) de laatste otters in Nederland dood aangetroffen. Sinds in 2002 een nieuwe populatie otters in ons land werd uitgezet, heeft WENR de status van deze populatie nauwgezet gevolgd. De otterpopulatie is in 2019/2020 opnieuw gegroeid en heeft met een geschatte omvang van 450 individuen de status bereikt van levensvatbare populatie. De volgende stap is het bereiken van een gunstige staat van instandhouding van de otter. Hiervoor is het nodig dat de otter een groter deel van Nederland koloniseert, overeenkomend met het historische verspreidingsgebied. Daarnaast is het nodig de kwaliteit en bereikbaarheid van de leefgebieden op orde te brengen. Op dit moment zijn er nog te hoge aantallen verkeersslachtoffers en slachtoffers in fuiken. Ook staat de otterpopulatie in Nederland nog nauwelijks in verbinding met het Duitse achterland, wat van belang is voor het op peil houden van de genetische variatie in de populatie.

Meer informatie

• Gewilde dieren (KNNV-website)
• WOT-onderzoek naar duurzame Otter-populaties
• WOT-onderzoek hamstermonitoring
• CLO-indicator hamster
• CLO-indicator otter

Tekst: WOT Natuur & Milieu
Foto: Loek Kuiters; Hugh Jansman