Hoe vergaat het de tuinmerels door de jaren heen?

Vogelbescherming Nederland
16-NOV-2021 - Al meerdere jaren zijn duizenden vrijwilligers actief met het tellen van de vogels in hun tuin. We hopen op deze manier een beter beeld te krijgen van het voorkomen, in ruimte en tijd, van onze tuinvogels. Als één van de meest algemene vogels wordt de merel daarbij natuurlijk vaak waargenomen. Daardoor werd ook duidelijk dat de jaarlijkse aantallen afnamen.

Usutu als boosdoener?

De Jaarrond Tuintelling is een telproject dat vanaf 2015 loopt. Een toenemend aantal tellers houdt in dit project een vinger aan de pols als het om ‘hun’ tuinvogels gaat. Bij de merel komt dat goed uit, want vanaf 2016 waarde het Usutu-virus door ons land. Dit begon in het zuidoosten en breidde zich gestaag uit naar grote delen van Nederland (het laatst in het noorden). Hoeveel merels aan dit dodelijke virus zijn bezweken is moeilijk te zeggen, maar dat het een impact heeft gehad op de broedpopulatie is wel zeker.

De resultaten van de Jaarrond Tuintelling laten deze achteruitgang – en ook de opkomst en ondergang van Usutu – heel ‘mooi’ zien. Ondergang, want het virus lijkt gelukkig op zijn retour te zijn. In 2021 is er zelfs nog geen geval bekend geworden.

Gemiddeld aantal merels per tuin op tuintelling.nl per maand, gedurende 2015-2021. Met enige moeite is te zien dat de aantallen in 2015-16 hoger lagen dan de jaren daarna, vooral in het broedseizoen. Deze nemen weer toe sinds pakweg 2019. Het Usutu-virus was hier voor een deel debet aan

Sowieso zagen we de laatste jaren dat de populatie merels langzaam weer wat opveerde. Maar de gestage achteruitgang is nog niet gestuit. Er is dus blijkbaar meer aan de hand met deze zwarte en bruine lijsters.

Niet alleen de aantallen merels per tuin laten de opkomst en ondergang van het Usutu-virus zien. Hier zien we het percentage tuinen waar merels voorkomen door de jaren (en het jaar) heen (2015-2021). Ook uit deze figuur wordt duidelijk dat de soort in eerdere jaren meer wijdverspreid was, maar inmiddels weer op de weg terug is

Het werd trouwens al eerder duidelijk dat deze tellingen ook nuttig zijn om ziekten te ‘voorspellen’, of om in ieder geval als waarschuwing te dienen. Leuk én belangrijk dus, de Jaarrond Tuintelling!

Stadse merels in mineur

Overigens blijkt uit andere telprojecten (zoals MUS) dat de merel, vooral in het stedelijk gebied, al langer achteruitgaat. Het broedsucces van de soort vertoont een zelfde trend. Vandaar ook dat 2022 door Vogelbescherming Nederland en Sovon Vogelonderzoek Nederland is uitgeroepen tot Jaar van de Merel. We gaan volgend jaar onder andere onderzoeken wat er aan de hand is met de merel, zowel wat de productie van jongen betreft, als ook in relatie met hun leefgebied en voedsel. En natuurlijk houden we het Usutu-virus in de gaten. Op jaarvandemerel.nl vindt u meer informatie, ook over hoe u zelf mee kunt doen.

Merel

Jaar van de Merel op Landelijke Dag

Op de (digitale) Landelijke Dag van Sovon op 27 november aanstaande wordt in een lezing uit de doeken gedaan waarom 2022 het Jaar van de Merel is, en wat er aan activiteiten zal zijn in dat speciale jaar. Daarnaast is er een heel programma vol met interessante presentaties. Dus komt dat zien!

Tekst: Gert Ottens, Vogelbescherming Nederland
Foto's: Pixabay
Grafieken: Tuintelling.nl

  

  

Laatste berichten

Zie ook