Stichting Bargerveen op Nature Today

Stichting Bargerveen staat voor systeemgericht natuurherstel, op basis van de relaties tussen terreincondities, sturende processen in het ecosysteem en het voorkomen van planten- en diersoorten. Door het integraal opnemen van fauna in het onderzoek krijgen diersoorten een volwaardige plaats in het natuurbeheer.

Natuur onder druk

Veel dier- en plantensoorten lopen het risico om zonder beheer uit Nederland te verdwijnen. De druk van te veel stikstof, verdroging, versnippering, klimaatverandering en toename van invasieve exoten is simpelweg te hoog voor deze bedreigde soorten om ze zonder maatregelen een geschikte leefomgeving te bieden. Tegelijkertijd moeten natuurgebieden de kans krijgen om zich op een natuurlijke manier te ontwikkelen en niet gefixeerd te worden in een onnatuurlijk systeem. Goede ecologische kennis over het functioneren van ecosystemen en over de eisen die bedreigde soorten stellen aan hun leefomgeving zijn noodzakelijk om de juiste beheer- en beleidskeuzes te maken.

Van ecosysteem tot soort – en omgekeerd

Vaak vormen bedreigde gidssoorten de invalshoek voor nieuw onderzoek, zoals het korhoen, de zwarte specht of de speerwaterjuffer. In andere projecten zijn juist abiotische processen zoals de waterhuishouding of verstuivend zand het uitgangspunt, of een specifieke beheermaatregel. Ongeacht de invalshoek die wordt gekozen, top-down of juist bottom-up: de samenhang en veranderingen in het hele ecosysteem vormen de basis voor elk project.
De manier waarop ecologische kennis wordt ontwikkeld verschilt per project. De vorm van het onderzoek verschilt per project. Vaak voeren we samen met terreineigenaren beheerexperimenten uit om te onderzoeken welk effect ze hebben. Bij diersoorten is het meestal nodig om hun dieet en gedrag in het veld te onderzoeken, of om ze onder gecontroleerde condities op te laten groeien, zoals bij de brede geelgerande waterroofkever.

Invasieve exoten

Niet alleen voor herstel van gewenste soorten, maar ook voor het bestrijden van invasieve exoten is een systeemgerichte aanpak van groot belang. In veel gevallen is het volledig elimineren van een invasieve soort geen optie. Stichting Bargerveen ontwikkelt daarom kennis over het weerbaar maken van natuurgebieden, zodat invasieve soorten geen kans krijgen om te gaan domineren. Dit kan bijvoorbeeld door het inbrengen van inheemse plantensoorten als concurrenten voor watercrassula, maar ook voor het inzetten van predatoren als snoek tegen zonnebaars en paling tegen Amerikaanse rivierkreeften. In het LIFE project RESILIAS wordt het uitvoeren van maatregelen met ontwikkeling van kennis gecombineerd.

Vanwaar die naam?

Zowel de naam als het logo verraden de ontstaansgeschiedenis van de stichting. Het eerste onderzoek betrof de sterk bedreigde grauwe klauwier in het Bargerveen, een gebied met herstellend hoogveen vlakbij Emmen. Al snel bleek dat de maatregelen hier niet alleen tot herstel van hoogveen leidden, maar ook tot een hoge diversiteit én massaliteit van insecten, amfibieën en reptielen. Dit rijke prooiaanbod was cruciaal voor de klauwieren. Deze basis - het begrijpen van de relaties tussen dieren en het landschap, en de manier waarop deze worden verstoord en kunnen worden hersteld - past Stichting Bargerveen inmiddels toe in heel Nederland. Van de Limburgse kalkgraslanden tot de kalkarme Waddeneilanden, en van natte vennen tot droge bossen.

Vanaf nu deelt Stichting Bargerveen met regelmaat haar kennis op Nature Today. Kijk voor meer informatie op de website van de stichting.

Tekst: Marijn Nijssen, Stichting Bargerveen
Foto’s: Marijn Nijssen, Stichting Bargerveen; Paul van Hoof; Laura van Veenhuisen