Natuur op de stoep: bleekgele droogbloem

"De plant komt in Midden- en Zuid-Europa voor op vochtige plaatsen, aan slootkanten en is bij ons vrij algemeen", schrijft Waarneming.nl. Ik zie deze composiet vrolijk tussen de klinkers en tegels opduiken, en de plant ziet er ook uit alsof hij best wat droogte kan verdragen; meer een pioniersoort dan een oeverplant.

Fraai en behaard

"Wanneer wij in de bebouwing de wilde planten inventariseren, kijken we altijd of we bleekgele droogbloem tegenkomen. Een fraaie plant. Hij staat vaak op de stoep, maar ook op parkeerplaatsen. Vooral op industrieterreinen zie je hem vaak. Een gemakkelijk te vinden plant door de grijzige, behaarde bladen", schreef wilde-plantenkenner Hanneke Waller ons naar aanleiding van een oproepje. In mijn jonge jaren, en dat is even geleden, waren er nog geen bleekgele droogbloemen (Gnaphalium luteo-album).

Edelweiss

De Zakgids Stoepplanten spreekt van ‘de Nederlandse edelweiss', en dat is goed gevonden: droogbloem is verwant aan edelweiss en ziet er net zo aaibaar uit.
De Zakgids verklaart de beharing als bescherming tegen de zon, "die de plant in zijn oorspronkelijke omgeving, duinen en slikken, goed kon gebruiken. Uit die oorspronkelijke omgeving stamt waarschijnlijk ook een zekere tolerantie voor zout, waardoor hij op pekelige parkeerplaatsen in de stad beter kan aarden dan de concurrentie." Dat zou kunnen verklaren waarom de droogbloem zich na eerst algemener te worden in ons land weer terug leek te trekken, maar inmiddels weer volop in opmars is.

Herkenbare rozetjes

Het blad en het wollige voorkomen zijn het meest opvallend aan de planten. Het bloemhoofdje bestaat uit gele buisbloemen, verpakt in bleekgele omwindselblaadjes. De bloemhoofdjes staan weer in kluwens bij elkaar. Voor insecten voldoende wervend om tussen juni en oktober voor nakomelingen te kunnen zorgen, voor ons weinig opvallend. Maar de goed herkenbare rozetjes zijn het hele jaar wel te vinden, en stakerige, uitgebloeide meest onvertakte stengels van zo'n twintig, dertig centimeter hoog kom je nu ook nog wel tegen. De plant schiet elk jaar uit zaad op, maar er zijn ook exemplaren die het meerdere jaren volhouden. Nog niet geprobeerd, maar op de verlanglijst voor het volgende bloeiseizoen: als je een takje droogt blijven de omwindselbladen glanzen en ziet het gedroogde plantje er nog mooi uit. Niet meer dan één takje, want stoepplantjes zijn nuttig voor de biodiversiteit. Meld de droogbloemen die je tegenkomt aan voor het stoepplantjesonderzoek.

Tekst: Hanneke Jelles, Hortus Botanicus Leiden
Foto's: Hanneke Jelles; KU Leuven; André Biemans