Snelwegbermen A8 weer vol met zeldzaamheden

Deze week was het weer eens tijd om te gaan kijken wat er zoal in de berm van de A8, ten noorden van Amsterdam, te vinden is. De bermen van deze snelweg zijn beplant met Populieren. Ook vorig jaar werden hier bijzondere paddenstoelen aangetroffen. Nog niet zo lang geleden werden de bermen van snelwegen beschouwd als de meest mistroostige locaties om naar paddenstoelen te kijken, maar daar zijn we door de vondsten van de laatste jaren op teruggekomen. Na onderzoek werden er vooral veel voorjaarspaddenstoelen gevonden, waarvan sommige soorten in onwaarschijnlijk grote aantallen!

Niet zozeer tijdens de zomer en herfst maar juist in maart, april en mei moet je bij de A8 zijn. Dan kunnen hier namelijk een aantal zeldzame voorjaarssoorten worden gevonden, zoals het Vingerhoedje (Verpa conica, RL; Bedreigd), de Nonnenkapkluifzwam (Helvella spadicea, RL: Bedreigd) en de Geaderde kluifzwam (Helvella fusca, RL: Ernstig bedreigd). De Nonnenkapkluifzwam en de Geaderde kluifzwam zijn twee soorten die beide een voorkeur hebben voor kalkrijk voedselrijk zand onder Populieren, waarmee ze in symbiose leven. Het Vingerhoedje is een soort van humeuze voedselrijke grond onder loofbomen, maar wordt vooral onder Meidoorns gevonden. Er komen echter nog veel meer paddenstoelensoorten  voor dan de genoemde soorten. Later in het seizoen sta je versteld van de enorme Populiermelkzwammen die hier in wisselend grote groepen kunnen voorkomen. Ze kunnen het formaat van een soepbord bereiken.

Het totale oppervlak dat de bermen van snelwegen en verkeerspleinen beslaan in ons kleine landje is groot. Toch wordt er nauwelijks onderzoek verricht naar de natuurwaarden van dit extreme biotoop. Er wordt van uitgegaan dat er niets of nauwelijks wat te vinden is en dat is niet zo gek. Als het druk is en er files op de A8 staan, moet je maken dat je weg komt vanwege de verstikkende uitlaatgassen. De meeste bermen van snelwegen en verkeerspleinen mogen niet worden betreden, behalve voor onderhoudswerkzaamheden. Langs de A8 heb je een enkel fietspad waarlangs onderzoek mogelijk is. In enkele delen van  de bermen langs de A8 is onderzoek gedaan met bijzonder resultaat. Er is tot nu toe geen enkele andere locatie gevonden met zoveel Nonnenkapkluifzwammen, Geaderde kluifzwammen en Vingerhoedjes dan langs de A8, maar of dat zo blijft zal toekomstig onderzoek moeten aantonen. In het verleden werd er nauwelijks naar snelwegbermen omgekeken.

Toch kan er dus wel degelijk sprake zijn van een uitbundige aanwezigheid van specifieke soorten waaronder zelfs zeldzame. De vondst van de ernstig bedreigde Geaderde kluifzwam bij het Coenplein is hier een goed voorbeeld van. Het zoeken naar paddenstoelen in de bermen van snelwegen is trouwens geen sinecure. De snelwegen zouden overgestoken moeten worden om bepaalde bermen te kunnen bereiken. Onmogelijk om te doen en streng verboden. 

Tekst: Martijn Oud, Nederlandse Mycologische Vereniging
Foto’s: Piet Brouwer en Martijn Oud