Groen doet goed: de kracht van natuur in de zorg bij Aveleijn

Gelukkige en gezonde cliënten, dat is waar Bart en zijn collega’s het voor doen. "De hele leefomgeving draagt daaraan bij: een healing environment waarbij groen een vanzelfsprekend onderdeel is van het dagelijks leven", vertelt Bart. "Cliënten horen vaak: je bent minder mobiel en je kunt minder meedoen. Maar een groene leefomgeving – met bomen, bloemen en andere planten – nodigt juist uit tot bewegen, ontspannen en meedoen. Het bevordert de gezondheid en het zelfvertrouwen. We zagen het al in de dagelijkse praktijk, maar inmiddels bevestigt steeds meer wetenschappelijk onderzoek wat we al voelden: groen werkt."

Aardewerk: spelenderwijs verduurzamen

Een opvallend initiatief binnen Aveleijn is het Programma Aardewerk, een duurzaamheidsprogramma dat positieve verandering rondom het ecosysteem stimuleert. "Het draait om bewustwording", legt Bart uit. "We moedigen vestigingen aan om aan de slag te gaan met vijf pijlers: Voeding, Mobiliteit, Spullen & Afval, Groene Leefomgeving en Gebouwen & Energie. Via een speciale menukaart zien medewerkers en cliënten welke acties zij kunnen uitvoeren. Hiermee kunnen zij punten (‘groene boompjes’) verdienen. Zo maken we duurzaamheid tastbaar én leuk. Alles draagt bij aan een natuurinclusieve zorgomgeving."

Meedoen in de maatschappij

Groen helpt cliënten om actief mee te doen aan de samenleving. Dat gebeurt vaak letterlijk met de handen in de aarde. "Op Hof Espelo van Landschap Overijssel onderhoudt een aantal cliënten het Natuurpad", vertelt Bart. "Bij twee recreatieplassen verzorgen groepen het tuinonderhoud. En op locaties met intensieve begeleiding werken cliënten in een moestuin of voedselbos, in samenwerking met Kweken met Zorg. Ze verbouwen hun eigen groenten – dat geeft trots en verbinding met de natuur."

Ook voor cliënten die minder mobiel zijn, is er volop aandacht voor natuurbeleving. "Onze afdeling Bureau Evenementen organiseert om de week wandelactiviteiten in natuur. Bijvoorbeeld een ouderenwandeling of een wandeling op wieltjes voor rolstoelers. Ze gaan met de cliënten op pad, vaak aan de hand van een belevingsgerichte natuurwandeling van IVN Natuureducatie."

Zelf merkt Bart ook hoe goed dat werkt. "Met mijn kinderen het bos in gaan werkt beter voor het humeur dan een middag op de iPad. Stenen zoeken, insecten bekijken – dat contact met de natuur is zo waardevol."

Groen werkt: voor cliënten én medewerkers

En de effecten? Die zijn duidelijk zichtbaar. Cliënten bewegen meer, ontspannen makkelijker en voelen zich prettiger in een groene omgeving. Ook voor medewerkers is het positief: "Het is een fijne plek om te werken. Buiten zijn met collega’s en cliënten geeft energie", legt Bart uit. "Maar denk ook aan hete dagen met temperaturen boven de 30 graden. Onze locaties in het groen hebben veel minder last van hittestress en bieden dus een betere werk- en leefomgeving."

Van andere locaties krijgt Bart al snel verzoeken of er een airco geïnstalleerd kan worden. "Maar we kijken nu eerst of er buiten vergroend kan worden, want bomen en planten zorgen voor natuurlijke verkoeling."

Voor nieuwbouwlocaties van Aveleijn wordt groen vanaf het begin meegenomen. In de tuin, maar ook in het ontwerp van het gebouw. "Bijvoorbeeld bij een locatie in Wierden", vertelt Bart. "Dit gebouw wordt biofilisch ontworpen: veel hout, veel licht en veel groen. Modulair gebouwd, met natuurlijke materialen die CO2 opslaan. Het ademt rust en natuur."

Van pionieren naar beleid

Duurzaamheid is inmiddels stevig verankerd in het beleid van Aveleijn. Sinds enkele jaren is er een coördinator duurzaamheid aangesteld en wordt duurzaamheid echt zichtbaar gemaakt onder medewerkers en cliënten. "Die thema’s moet je laten landen bij de collega’s. Zo gaat het een steeds grotere rol spelen en staan we stil bij bijvoorbeeld de tuin en andere projecten. Hoe kunnen we dit het best doen, op een duurzame manier?"

Bart sluit af met een tip voor andere zorgorganisaties: "Wacht niet op het perfecte plan. Begin gewoon klein. Zet een paar planten in de tuin, organiseer een wandeling. Alles draagt bij aan een gezondere leefomgeving. En zorg dat er bestuurlijk draagvlak is – dat maakt echt het verschil."

Meer informatie

• Deze initiatieven komen voort uit een project van Natuur voor Elkaar, van de provincie Overijssel. Dit project wordt geleid door IVN Natuureducatie en uitgevoerd in samenwerking met Landschap Overijssel en Natuur en Milieu Overijssel.

Tekst en beeld: IVN Natuureducatie