Vleermuis jaagt zoals een leeuw – maar dan beter
Naturalis Biodiversity CenterIn het bos in Panama leeft een klein vleermuisje, de franjelipvleermuis (Trachops cirrhosus). Onderzoekers van onder andere Naturalis, Aarhus University en het Smithsonian Tropical Research Institute wilden weten hoe deze kleine carnivoor in het wild jaagt. Daarom besloten zij 20 vleermuizen kleine ‘rugzakjes’ te geven; zogenaamde biologgingtags. Deze tags registreren alle bewegingen en geluiden rondom de vleermuizen, ook die van de omgeving.
De resultaten waren opmerkelijk: deze vleermuizen jagen op grote prooien zoals kikkers, vogels en kleine zoogdieren. Ze doen dit door middel van een ‘hang en wacht’-strategie. Op deze manier kunnen ze snel grote prooidieren lokaliseren en effectief toeslaan. Het onderzoek concludeert dat deze vleermuizen in één maaltijd bijna hun gehele lichaamsgewicht kunnen opeten (30 gram). Dit maakt hen de meest energie-efficiënte roofdieren ter wereld.
Grote prooidieren
In het dierenrijk bepaalt de grootte van het dier ook de jachtstrategie. Grote roofdieren zoals leeuwen en ijsberen kunnen op andere grote dieren jagen, ondanks dat dit hen veel energie kost. Ze hebben namelijk grote energiereserves en een lage stofwisseling, waardoor het minder uitmaakt als de jacht een aantal keren mislukt. Kleine roofdieren, zoals de meeste vleermuizen, hebben het tegenovergestelde probleem. Ze hebben kleine energiereserves en een hoge stofwisseling, waardoor ze continu moeten eten. Zij gaan dus voor een talrijke en makkelijk te vangen prooi.
Hoe kan een kleine carnivoor zoals de franjelipvleermuis, die elke dag veel moet eten en met een kleine energiereserve te maken heeft, dan toch overleven door op grote prooidieren te jagen – iets wat normaal gesproken veel moeite kost en vaak mislukt?
Jagen zoals een leeuw
Uit de data van de biologgingtags bleek dat deze kleine vleermuisjes meer jagen zoals een grote kat dan zoals andere vleermuizen. “Ze hangen afwachtend in de lucht, klaar om hun prooi te belagen. Ze slaan nauwkeurig toe en hun slachtoffers zijn groot. De rest van de nacht rusten ze uit, tot de volgende jacht – net zoals leeuwen en jachtluipaarden,” legt Leonie Baier, bioloog bij Naturalis uit. “Het is ongelooflijk om te zien dat er in het kleine lichaam van deze vleermuis een grote jager verstopt zit.”
De vleermuizen hadden bij 50 procent van alle pogingen hun prooi te pakken, hiermee zijn ze veel succesvoller dan grote zoogdieren. Voor leeuwen ligt dit percentage bijvoorbeeld rond de 14 procent en bij ijsberen zelfs rond de 2 procent. Door hun ‘hang en wacht’-strategie te combineren met zintuigen als zicht, gehoor en echolocatie, kunnen ze hun prooi makkelijker vinden. Zo merkten onderzoekers op dat de vleermuizen zelfs de paringsroep van kikkers afluisteren om ze op te sporen.
Door de ogen van een franjelipvleermuis
De onderzoekers wilden weten wat de vleermuizen precies in het donker uitspookten. Daarvoor legden zij hun oor te luisteren, precies zoals de vleermuizen naar hun prooi luisteren. Ze combineerden geluidstechnieken met bewegingsdata, waardoor ze het gedrag van dit dier goed konden bestuderen en een blik konden werpen door de ogen van een franjelipvleermuis.
Meer informatie
Tekst: Aarhus University en Naturalis Biodiversity Center
Beeld: Grant Maslowski (leadfoto: franjelipvleermuis vangt een tungarakikker); Imran Razik