10 jaar in de bres voor natuur!

Bericht uitgegeven door Natuurpunt [land] op [publicatiedatum]

Natuurpunt viert feest. Tien jaar geleden bundelden de verenigingen Natuurreservaten en De Wielewaal hun kennis en ervaring over natuurbeheer, natuurstudie, natuureducatie en natuurbeleid en werd Natuurpunt een feit. In die 10 jaar nam het aantal leden toe van 47.000 tot 88.000, en verdubbelde de beheerde oppervlakte natuur tot meer dan 19.000 ha.

Dagelijks zetten Natuurpunt vrijwilligers zich in zowat elke Vlaamse gemeente op allerlei vlakken in voor de natuur binnen hun afdeling, beheerteam of werkgroep. Samen met een professioneel kader van 185 medewerkers en 224 gespecialiseerde terreinarbeiders, beheren zij met veel kennis en enthousiasme bijna 500 natuurgebieden, bestuderen ze onze biodiversiteit en werken ze aan een breder draagvlak voor natuur in Vlaanderen.

Dat deze aanpak het verschil maakt, bewijzen ook de realisaties op het terrein. Enkele voorbeelden:

• Uit een recente analyse blijkt dat veel van de biodiversiteit in Vlaanderen grotendeels beperkt is tot natuurgebieden. Vooral Europees beschermde soorten en die van de Rode Lijst hebben het buiten natuurgebieden moeilijker dan ooit.
• Dankzij Natuurpunt is het uitsterven van de Adder in Lille voorkomen en gaat het zelfs beter met deze populatie, die één van de drie overgebleven populaties in Vlaanderen vormt.
• Na het afgraven van de toplaag van een bemeste akker verschenen in Dassenaarde bij Diest tienduizenden plantjes Koprus, een soort die gedocumenteerd stond als 'uitgestorven in Vlaanderen'. De ontstane vegetatie geldt meteen als één van de best ontwikkelde dwergbiezenvegetaties van het land.
• In de Dommelvallei blijven bedreigde blauwgraslanden met de op één na laatste groeiplaats van Kranskarwij in Vlaanderen behouden, dit dankzij het manueel beheer door een lokale vrijwilliger.
• Door nauwgezet onderzoek en soortgerichte beschermingsmaatregelen steeg op 5 jaar tijd in de Vallei van de Itterbeek het aantal Boomkikkers van minder dan 50 naar meer dan 1500.
• Een hele reeks Europees beschermde habitats zijn voornamelijk of uitsluitend te vinden in gebieden beheerd door Natuurpunt. Zo komen kalkmoerassen enkel nog voor in het Buitengoor, het Torfbroek en het Hageven terwijl ook het merendeel van de zeer zeldzame blauwgraslanden door Natuurpunt beheerd wordt. Bijna de volledige oppervlakte kalkgebonden, thermofiele habitats bevinden zich in één enkel Natuurpunt-gebied.
• Dankzij het Europese LIFE programma kregen een aantal gebieden een stevige duw in de rug:
  -In het Landschap De Liereman broeden er na jarenlange afwezigheid terug twaalf paar Nachtzwaluw en acht paar Porseleinhoen.
  -De oppervlakte Europese topnatuur in en rond de Langdonken steeg van 63 ha naar 167 ha. De enige Vlaamse populatie Spaanse ruiter profiteerde hier sterk van.
  -Grootschalig heideherstel in Averbode Bos en Hei resulteerde in een sterke toename van broedvogels van open terrein. Op slechts vier jaar steeg het aantal paar Nachtzwaluw van 0 naar 13 en Boompieper klom van 16 naar 22 paar.
  -Kort na het herstel van enkele vennen in het Turnhouts Vennengebied nam de uiterst zeldzame Waterlobelia spectaculair toe en is het nu de grootste populatie van Vlaanderen.

• In de Uitkerkse polder worden weidevogelbeheer én botanisch beheer op een unieke wijze gecombineerd, dit in samenwerking met lokale landbouwers. We vinden er nu één van de weinige plaatsen waar Blauw, Bleek en Stomp kweldergras samen voorkomen. Ook weidevogels floreren: in 2011 werden 198 broedpaar Grutto, 89 paar Kluut en 99 paar Tureluur geteld tegenover 60, 5 en 6 paar bij de aanvang van het project in 1990.

• In het natuurgebied Bos ‘t Ename leidde pionierswerk rond bosbegrazing tot een wastine-landschap met waardevolle mantel-zoom vegetaties, waarvan zeldzame bosrandvlinders zoals Grote weerschijnvlinder, Keizersmantel, Sleedoornpage en Grote vos volop profiteren.
• Het natuurgebied de Blankaart is een van de laatste groeiplaatsen van Weidekerveltorkruid, een typische soort van riviergraslanden. Een optimaal beheer en een goede samenwerking met VLM en ANB resulteerde in een duurzame populatie. In het voorjaar kleuren de hooilanden in en om de Blankaart dan ook wit.
• In Hoegaarden startte Natuurpunt met het  inrichten van akkerreservaten voor planten en akkervogels. Het project groeide uit tot een voorbeeld voor de Lage Landen en kent intussen navolging bij vele andere partners. Bijzondere akkervogels zoals de Grauwe gors en Geelgors doen het hier goed, terwijl ze elders in Vlaanderen achteruit blijven gaan.
• Natuurpunt toonde zich ook in grootschalige industrieprojecten een betrouwbare partner, die bereid is te zoeken naar realistische compromissen tussen natuur en economie. De nieuwe natuur in de Antwerpse haven bevat nu al zeldzame soorten als Rugstreeppad, Lepelaar, Baardmannetje, Woudaap ...
• Samen met diverse overheden worden soorten als Hazelmuis, Eikelmuis en Vuursalamander en verschillende bedreigde dagvlinders beter opgevolgd en beschermd.
• Door telprojecten zoals Voeren en Beloeren en Vlinder mee! is natuurstudie mainstream geworden en kijken jaarlijks vele duizenden Vlaamse gezinnen naar de natuur in hun tuin.
• Via www.waarnemingen.be en www.telmee.be worden elk jaar meer dan 1,5 miljoen natuurwaarnemingen ingezameld, die samen een uniek en actueel beeld geven van de toestand van onze natuur.
• In 11 bezoekerscentra over gans Vlaanderen krijgen elk jaar honderdduizenden bezoekers tekst én uitleg over de natuur.

Dit is slechts een greep uit de realisaties. Overal in Vlaanderen zijn dergelijke succesverhalen te vinden, van klein tot groot. Natuurpunt gaat onverkort voort met de bescherming van onze kwetsbare natuur in Vlaanderen. Voor slechts 2 euro per maand kan ook jij dit doel steunen, de aankoop van natuurgebieden mogelijk maken en hiermee een belangrijk signaal geven aan politici en beleidsmakers dat natuur ook voor jou belangrijk is.

Lees meer over de werking van Natuurpunt.

Tekst: de enthousiaste ploeg van Natuurpunt Studie en Natuurpunt Beheer
Foto's: Hugo Willocx, François Van Bauwel en Diane Appels