Gewone eikvaren bewoont liefst grachtengordel
FLORONBericht uitgegeven door FLORON op [publicatiedatum]
Uit onderzoek in de Amsterdamse binnenstad blijkt dat verrassend veel Iepen begroeid zijn met Gewone eikvaren. Er lijkt sprake van een toename in de laatste jaren. Vooral Iepen aan de grachtenkant zijn bij Eikvarens in trek.
De grote diversiteit aan planten in de tropen bevindt zich voor een belangrijk deel hoog boven de grond. Er is een gelaagdheid waarbij veel plantensoorten hun leven op kleinere of grotere hoogten doorbrengen. Gehuisvest op de stam of takken van een van de vele woudreuzen. In Nederland zijn er maar weinig plantensoorten die zich ook van deze levensstijl bedienen. De meeste planten wortelen in de grond. Het bewonen van bomen lijkt voorbehouden aan mossen en korstmossen.
Toch zijn er uitzonderingen. Vooral Eikvarens bedienen zich bij ons regelmatig van een epifytische levenswijze, dat wil zeggen: groeiend op een andere plant. Geknotte bomen lenen zich daarvoor bij uitstek vanwege hun breed uitstoelende horizontale oppervlak. Daar blijft gemakkelijk organisch materiaal liggen waarin zaden van andere planten weer kunnen ontkiemen. Op dat punt heeft Nederland met zijn rijke ‘knotcultuur’ weer een streepje voor.
Dat ook andere soorten zich goed lenen als ‘drager’ van Eikvarens blijkt uit een onderzoek in Amsterdam. Daar viel het op dat ook de stammen van Iepen regelmatig met Eikvaren waren begroeid. Dit voorjaar werden daarom honderden Iepen onderzocht op hun plantaardige bewoners. Leden van de Werk- en Adviesgroep Muurplanten Noord-Holland troffen bij hun onderzoek 64 begroeide Iepen aan, met in totaal 179 Gewone eikvarens (Polypodium vulgare). 87 procent hiervan stond langs de grachtenkant. Niet eerder werd een dergelijk systematisch onderzoek verricht, maar de indruk bestaat dat het aandeel begroeide Iepen de laatste jaren sterk is toegenomen. De verklaring daarvoor wordt gezocht in een afname van luchtverontreiniging (zwaveldioxide). Of zich onder de iepen buiten de hoofdstad eenzelfde trend aftekent is niet bekend. Maar daar kunnen ook uw waarnemingen verandering in aanbrengen. Vooral als u toevallig een pandje aan een iepenrijke gracht bewoont …
Tekst: Wout van der Slikke, FLORON
Het rapport Epifyt in Amsterdamse Iep. Inventarisatierapport Eikvarens in Iepen in de Amsterdamse binnenstad van de Werk- en Adviesgroep Muurplanten Noord-Holland is te downloaden vanaf de website van FLORON.