Muskusrat

Een alternatieve aanpak van muskusratten

Zoogdiervereniging
2-MRT-2011 - De bestrijding van de muskusrat gebeurt momenteel financieel ondoordacht en ethisch onverantwoord. Dit stellen de Dierenbescherming, de Faunabescherming en Bont voor Dieren in een nota die ze onlangs aanboden aan waterschappen en provincies.

Bericht uitgegeven door de Zoogdiervereniging op [publicatiedatum]

De bestrijding van de muskusrat gebeurt momenteel financieel ondoordacht en ethisch onverantwoord. Dit stellen de Dierenbescherming, de Faunabescherming en Bont voor Dieren in een nota die ze onlangs aanboden aan waterschappen en provincies.

Muskusratten (Ondatra zibethicus) worden al sinds 1946 in Nederland gedood vanwege de schade die ze (zouden) aanrichten aan oevers en waterkeringen. Alleen al in 2010 werden 120.000 muskusratten gedood. Om ze te vangen gebruikt men vaak vallen waarin de muskusrat na een minutenlange doodsstrijd verdrinkt. Ook sterven jaarlijks duizenden andere dieren in de vallen, waaronder eenden, waterhoentjes en vissen. Deze wijze van bestrijding kost 34 miljoen euro per jaar. Muskusrat (foto: Bont voor Dieren)

Volgens de Dierenbescherming, de Faunabescherming en Bont voor Dieren staat de noodzaak van het landelijk en jaarrond doden van muskusratten om schade te voorkomen allerminst vast. In het rapport 'Muskusrat, op alternatieve wijze schade voorkomen' laten de organisaties dat zien. De natuurlijke sterfte onder jonge dieren ligt tussen de 55 en 90 procent. Het is goed mogelijk dat een groot deel van de bestrijding binnen deze marge plaatsvindt. Als dat zo is heeft de bestrijding weinig invloed op de populatieomvang. In situaties waar niet bestreden wordt, zoals in Zweden, blijkt ook dat het aantal dieren vanzelf daalt na de in eerste instantie explosieve toename.

Ook staat niet vast dat er een relatie bestaat tussen het aantal muskusratten en de hoeveelheid schade die ze aanrichten aan dijken en oevers. Schade treedt ook al op bij zeer lage aantallen. Als leegstaande holen opnieuw worden betrokken, ontstaat er geen nieuwe schade. De levenswijze van dit dier, dat ’s nachts actief is, in combinatie met de grote vruchtbaarheid en individuele variatie in vangbaarheid (je hebt voorzichtige en ondernemende muskusratten), zorgt dat muskusrattenbestrijders niet alle dieren uit kunnen roeien, hoe intensief de vervolging ook plaatsvindt. Schade door muskusratten is daarom niet volledig te voorkomen door deze dieren te doden.

Uit onderzoek blijkt bovendien dat de primaire zeewering geen gevaar loopt. Muskusratten kunnen niet graven in deze dijken. De secundaire waterkeringen kunnen aangepast worden op een soortgelijke manier, waardoor muskusratten en andere gravers niet meer kunnen graven. Verder worden in het rapport mogelijkheden beschreven om de kwaliteit van oevers en dijken op een andere manier in de gaten te houden, bijvoorbeeld met sensoren. Na toepassing van deze middelen is doding niet meer nodig.

Zeker in de minst risicovolle gebieden kan per direct gestopt worden met het doden van muskusratten. Door dit in eerste instantie kleinschalig toe te passen en tegelijkertijd schade te registreren en een volledige kosten-batenanalyse te maken van de huidige en alternatieve methoden, kan per gebied een concrete onderbouwing worden verkregen voor een beleid van niet-doden. Hiermee kan maatschappelijk en bestuurlijk draagvlak worden gecreëerd. De organisatie van de huidige muskusrattenbestrijding kan worden omgevormd naar een schade-signaleringsstructuur.

Om hun roep kracht bij te zetten zijn de organisaties een online petitie gestart. De petitie zal binnenkort aan de waterschappen worden aangeboden. 

Tekst: Femmie Kraaijeveld-Smit en Marijke Drees
Foto: Bont voor Dieren