Nieuw dieptepunt glasaalintrek Nederland
Stichting RAVONDe doorzichtige bladvormige larven van de paling trekken vanuit de Sargasso Zee via zeestromen richting Europa. Voor de kust van Europa metamorfoseren ze tot vingerlange doorzichtige aaltjes. Een groot deel van deze zogenaamde glasaaltjes trekt in het voorjaar de zoete binnenwateren op om verder op te groeien, eenmaal volgroeid zwemt de paling voor de voortplanting terug naar de Sargasso zee.
Sinds de jaren ’80 van de vorige eeuw is de intrek van glasaal en het palingbestand wereldwijd sterk afgenomen. Om de paling voor uitsterven te behoeden is sinds 2007 een Europese Aalverordening van kracht en in het kader hiervan in 2009 het Nederlandse Aalbeheerplan. Een belangrijke doelstelling is om meer jonge paling richting het opgroeigebied te krijgen en meer volwassen paling richting zee. Hiervoor worden onder andere visvriendelijke gemalen, vispassages en ‘aalgoten’ aangelegd.
Om inzicht te krijgen in de aantalsontwikkelingen van glasaal en om de plaatsen in kaart te brengen waar zich veel glasalen verzamelen wordt in het voorjaar de intrek van glasaal in Nederland gemonitoord. De monitoring vindt plaats op punten waarlangs glasalen vanuit zee en andere grote zoute en brakke wateren het zoete binnenland in willen trekken. Hierbij is een groot aantal organisaties betrokken. In 2015 werden door ruim 250 vrijwilligers op tientallen locaties wekelijks kruisnetbevissingen uitgevoerd tijdens de nachtelijke uren. Per trek worden de glasalen geteld en genoteerd. De langst lopende monitoring is de ‘Glasaal-index’ van IMARES, andere glasaalmonitoringen bevinden zich langs de Waddenzeekust (project Ruim Baan voor Vissen), het Noordzeekanaal (project Ecologische Verbindingszone Noordzeekanaal en Ommelanden;pdf; 2,3 MB) en in de Zuid-Hollandse deltawateren (project Samen voor de Aal; pdf; 5,9 MB).
Hoewel het aanbod van glasaal licht toenam in 2013 en 2014, laat 2015 opnieuw een dieptepunt zien. Uit de zeer grote inspanning van vele duizenden kruisnettrekken verspreid langs de kust kwam een eenduidig signaal: het aanbod aan glasaal is lager dan voorheen. Bij Den Oever is dit zelfs het laagst sinds het begin van de metingen in 1938. Een duidelijke boodschap dat de toekomst van de paling nog lang niet zeker is. Nationale en internationale samenwerking is vereist om de oorzaken van de achteruitgang aan te pakken en de paling in de lift te krijgen.
Tekst: Martijn Schiphouwer & Jan Kranenbarg, RAVON
Foto: Lex Peters