Al 23 jaar uilenballen pluizen in de Hoeksche waard

In Nederland leven zo'n 17 soorten ’muizen’ en al deze soorten zijn regelmatig te vinden in uilenballen: geëindigd als lekker hapje van een uil. Al sinds jaar en dag worden in het kader van het NEM Verspreidingsonderzoek Muizen door vele tientallen natuurliefhebbers uilenballen verzameld en uitgeplozen om een beeld van de verspreiding van muizensoorten én van de trends daarin te verkrijgen. Sommige pluizers zijn al vele jaren actief. Sommige vrijwilligers pluizen alleen en anderen in groepsverband, zoals bij het Hoekschewaards Landschap.

Resultaten

Voor het 23ste achtereenvolgende jaar hebben vrijwilligers van Hoekschewaards Landschap kerkuil- en ransuilbraakballen geplozen. Dit jaar waren het 3.498 prooidieren, waarvan 3.481 muizen, 10 vogels, 3 mollen en 4 kevers. De muizen waren verdeeld over 12 soorten (5 woelmuissoorten, 4 ware muissoorten en 3 spitsmuissoorten).

Naast informatie over de verspreiding geeft het pluisonderzoek een beeld van wat de uilen zoal eten aan prooien. Tevens krijg je bij zo’n langjarig onderzoek inzicht in de pieken en dalen van met name muizensoorten op het eiland. 2016 bijvoorbeeld kan met 52% van alle prooidieren de boeken in als een gemiddeld jaar voor de veldmuis. Over de hele periode 1994 tot 2016 is dat 56%. Hiermee neemt deze soort al sinds jaar en dag de nummer één positie in. De laatste jaren vaak gevolgd door de huisspitsmuis. Een soort die pas sinds 1995 voorkomt op het eiland. De meest voorkomende ware muis is de bosmuis, dit jaar met 6% van alle prooidieren.

Absoluut spectaculair waren de 143 noordse woelmuizen die we dit jaar plozen (waarvan 135 van het eiland Tiengemeten), dat is goed voor 4% van alle prooidieren. Deze soort is uniek voor Nederland en komt dus nergens anders ter wereld voor. De soort heeft het door de afnemende dynamiek in de waterrijke gebieden erg lastig.

Je kunt verder wel concluderen dat het geen overvloedig veldmuizenjaar was in de Hoeksche Waard. Dat is onder andere te merken aan de 18 spitsmuizen bij de prooidieren van de ransuilen, dat is ruim 8% van het totaal. Dat is voor een uilensoort die geen spitsmuizen eet als het niet echt nodig is, een behoorlijk aantal.

Misschien is het mooiste van dit soort onderzoek wel dat je het gebied niet eens hoeft te kennen om te kunnen stellen dat het hier gaat om een agrarisch gebied, met veel geschikt biotoop voor de veldmuis. Verder is het eiland, doorregen met lintbebouwing en kleine dorpen, ideaal voor een soort als de huisspitsmuis.

Toen er vanaf 1995 langzaam aan steeds meer natuurvriendelijke oevers kwamen, profiteerde de rosse woelmuis daar enorm van. Voor die tijd kwam de soort alleen beperkt voor aan de zuidrand van het eiland. Nu heeft de soort het hele eiland gekoloniseerd. Gegevens die je voor een belangrijk deel kunt halen uit de pluisresultaten.

Dit zijn slechts een paar conclusies die je kunt trekken uit deze enorme bron van gegevens. Op naar het 24^ste pluisjaar!

Hoekschewaards Landschap is een natuurvereniging die zich al meer dan 40 jaar inzet voor natuurbehoud op het eiland de Hoeksche Waard (ZH). De vereniging heeft meer dan 400 vrijwilligers die in meer dan 45 werkgroepen met elkaar alle flora & fauna monitoren, landschap onderhouden en mee praten over inrichting van de omgeving.

Natuurliefhebbers die een bijdrage willen leveren aan het onderzoek van de Zoogdiervereniging en specifiek aan het uilenballenonderzoek, kunnen zich aanmelden bij de Zoogdiervereniging. Op de website van de Zoogdiervereniging is ook meer informatie over het NEM Verspreidingsonderzoek muizen te vinden.

Tekst & foto’s: Merijn van den Hoogenhoff (leadfoto: ongeplozen braakballen)