Is de vlinderwinter begonnen?

Op de invoerportalen van Waarneming.nl en Telmee.nl, en ook bij de Jaarrond Tuintelling zijn de laatste week van oktober vele honderden vlinders doorgegeven. Het was zonnig weer en de temperatuur was ruim boven de tien graden. Nog belangrijker: er was volop zon en dat is essentieel voor vlinders om hun gewenste lichaamstemperatuur van zo’n dertig graden te bereiken.

Er werden nog zestien verschillende vlindersoorten gezien. Dat zijn uiteraard de vier vlinderoverwinteraars, maar ook twaalf andere soorten die gedurende de winter wegtrekken of deze moeten doorkomen als rups of pop. De meest waargenomen soort is het klein koolwitje, die als pop overwintert. Het klein koolwitje heeft normaal gesproken drie generaties per jaar, maar het lijkt erop dat er, dankzij de erg warme nazomer, een vierde generatie optreedt. De vlinders die nu vliegen moeten nog een partner vinden, de vrouwtjes moeten hun eitjes afzetten en de rupsen moet zich nog tot poppen ontwikkelen, want alleen zo kunnen ze tegen de vorst. Het is de vraag of ze dat gaan redden.

Na het klein koolwitje is de atalanta het meest gemeld. Deze trekt voor een deel nog weg, een ander deel zal hier blijven in de hoop op een niet te koude winter. Dan kunnen ze die namelijk wel overleven. Dagpauwoog en citroenvlinder, ook nog veel gezien, kunnen prima tegen de kou. Ze zoeken zeer binnenkort een overwinteringsplek, bijvoorbeeld in een schuurtje (dagpauwoog) of in een holle boom of dichte klimop en gaan daar in winterslaap. Dan kunnen ze twintig graden vorst prima aan. Dat geldt ook voor de nummers 7 en 8 op de lijst, gehakkelde aurelia en kleine vos. Daartussen staan echter ook nog de kleine vuurvlinder en het bont zandoogje en dat zijn vlinders die zich nog succesvol moeten voortplanten. Kleine vuurvlinder overwintert als halfvolgroeide rups, bij het bont zandoogje kan de rups, maar ook de pop overwinteren.

Tekst en foto’s: Kars Veling, De Vlinderstichting