Hoe gaan Europese landen om met hun wolven?

Een als problematisch ervaren situatie met een wolf kan echter feitelijk ongevaarlijk zijn voor mensen, honden of vee. Dan is hooguit sprake van een probleemsituatie, maar is er geen sprake van een probleemwolf. Om inzichtelijk te maken hoe verschillende Europese landen omgaan met wolven hebben de Zoogdiervereniging, Van Bommel Faunawerk en Studio Wolverine in opdracht van het Agentschap Natuur & Bos (van Vlaanderen) een rapport (pdf; 3,5 MB) geschreven over probleemsituaties en probleemwolven in zes EU-lidstaten: Nederland, Duitsland, Frankrijk, Italië, Polen en Zweden.

De wolf is in al deze landen conform de Europese Habitatrichtlijn een strikt beschermde soort, desondanks is de omgang met de soort per land verschillend en zelfs binnen één land kan de beschermingsstatus variëren. Aan de hand van de actuele wolven(management)plannen van de bovenstaande zes EU-landen is nagegaan wat de definitie is van een probleemwolf en zijn de protocollen en beslisbomen vergeleken voor probleemwolven en probleemsituaties.

In alle lidstaten gaat de veiligheid van de mensen boven bescherming van de wolf, al wordt de kans om als mens in conflict te raken met een wolf zeer klein geacht. Mocht er toch een acute bedreiging zijn voor mensen door een wolf, dan kan de burgemeester, buiten de regels van de Wet natuurbescherming om, de opdracht geven om een wolf te doden. De verschillen tussen de EU-landen zitten vooral in de omgang met probleemsituaties tussen wolven en vee en tussen wolven en honden.

Vee in Frankrijk

In Frankrijk is de regelgeving rond de bescherming van vee het meest soepel. Iedere schapenhouder met een jachtakte kan een ontheffing krijgen voor het doden van wolven (al is er wel een maximaal aantal ontheffingen per jaar), als hij preventieve maatregelen heeft getroffen of formeel is vastgesteld dat preventieve maatregelen redelijkerwijs niet verlangd kunnen worden. Een acuut risico of een schadehistorie zijn geen voorwaarde voor gebruik van de ontheffing.

Honden

In Zweden is het juist makkelijker om wolven te doden ter bescherming van jachthonden, terwijl in Duitsland en Nederland aanvallen door wolven op loslopende honden, inclusief jachthonden, als te accepteren ‘normaal gedrag’ van wolven worden bestempeld. In Italië en Polen waar veel zwerfhonden aanwezig zijn, wordt het doden hiervan door wolven zelfs als een ecosysteemdienst gezien. Juist in Italië en Polen, landen waar de wolf nooit verdwenen is, lijkt de overheid een wat meer ‘ontspannen houding’ te hebben tegenover probleemsituaties, dan in landen waar de wolf recent is teruggekeerd.

Zeldzaam

Geconcludeerd kan worden dat probleemsituaties met wolven in veel landen voorkomen, maar dat echte probleemwolven een zeldzaam fenomeen zijn. De wijze waarop landen omgaan met probleemsituaties is verschillend, alhoewel de Habitatrichtlijn daarin richtinggevend is onder de voorwaarde dat het voortbestaan van een gezonde populatie wolven niet in gevaar komt.

Meer informatie

• Rapport Analyse probleemsituaties wolf (pdf; 3,5 MB)
• Rapport Wolf attacks on humans: an update for 2002–2020
• Vlaams interventieprotocol probleemsituaties wolf (pdf; 2,7 MB)
• Artikel Predation of wildlife by free-ranging domestic dogs in Polish hunting grounds and potential competition with the grey wolf in Biological Conservation

Tekst: Maurice La Haye, Frans van Bommel & Dick Klees, Zoogdiervereniging
Foto's: Dick Klees