Wereld Natuur Fonds presenteert rapport over waterschaarste in Europa

Om Europa te beschermen tegen de gevolgen van klimaatverandering, waaronder droogte, roept de studie op tot goede implementatie en handhaving van bestaand Europees beleid en klimaatadaptatie die prioriteit geeft aan natuurlijke oplossingen (NBS/Nature Based Solutions). Een voorbeeld hiervan in Nederland is het herstellen van natuurlijke sponzen in onze beekdalen in Limburg. Ook het geven van ruimte aan levende rivieren zodat het water trager weg- of doorstroomt en het grondwater meer wordt aangevuld is hier een voorbeeld van. Dit gaat zowel droogte als overstromingen tegen.

Door klimaatverandering krijgen we steeds vaker te maken met extreem weer, zoals hevige regenbuien, stijgende temperatuur en langere periodes van droogte. Daarnaast gebruiken we steeds meer water voor landbouw, industrie en om te drinken. Door deze overmatige onttrekkingen dalen de grondwaterpeilen en drogen wetlands op. De gemiddelde jaarlijkse oppervlakte landbouwgrond die getroffen wordt door droogte is meer dan 62.000 vierkante kilometer (gemeten periode: 2000-2021). Ook zijn de stromingen van bijna alle rivieren in Europa en Nederland gereguleerd door dammen of reservoirs. Het WWF-rapport ‘Water for Nature, water for life’ bevat Europese en nationale beleidsaanbevelingen. Het rapport toont de urgentie voor de huidige EU- waterwetgeving om doelstellingen op het gebied van grondwaterpeil, ecosystemen en het monitoren en handhaven van de bouw van dammen te behalen.

“Elk jaar hebben mens en dier meer last van watertekorten in Europa. In Nederland is de grondwaterstand jaar op jaar lager en onttrekken we meer water voor landbouw, industrie en drinkwater dan er wordt aangevuld. Bestrating, sloten en drainages verhinderen tegelijkertijd regen en rivierwater om in de bodem te dringen en het grondwaterpeil aan te vullen. Kronkelende beken (met bevers), natte ondergronden en het geven van ruimte aan rivieren zijn bewezen oplossingen die verdroging tegengaan. Meer natuur is de oplossing!” zegt Bas Roels, adviseur Nederlandse delta en rivieren van WWF-NL.

Natuurlijke klimaatoplossingen in Nederland

In het rapport komt onder andere een casestudy in Nederland (Holtingerveld) aan bod. Het grondwaterpeil in dit natuurgebied komt steeds lager te liggen door onttrekkingen voor de landbouw. “Dit laat treffend zien hoe we ook in Nederland ondanks goede beleidsvoornemens onvoldoende doen om duurzaam met ons water om te gaan. Nota bene vlak naast een belangrijk natuurgebied zijn we de afgelopen decennia bewust doorgegaan met het toestaan van grondwateronttrekkingen voor beregening, terwijl de beschermde natuur erdoor achteruitging. Een symptoom van wat we landelijk doen: niet de benodigde keuzes maken om weer in een balans met de natuur te komen”, zegt Bas Roels.

WWF-NL heeft, samen met andere natuurorganisaties, een grote verscheidenheid aan oplossingen uitgewerkt om weer in balans met de natuur te komen in Nederland. Recent zijn die inzichten gebundeld opgenomen in de Klimaateffectatlas. Hierin is te zien waar en hoe we de natuur kunnen helpen met de wateropgave. Ook met het project Natuurkracht werkt WWF-NL samen met andere natuurorganisaties en bewoners van Zuid-Limburg aan het verbeteren van waterveiligheid. Want uiteindelijk gaat het niet alleen om de natuur, maar ook om de kwaliteit van leven en veiligheid van mensen.

"Veel mensen in heel Europa hebben deze zomer opnieuw geleden onder intense hitte en droogte. Decennialang hebben we niet hoeven nadenken over onze watervoorraden, maar de opwarming van de aarde legt de realiteit van het wanbeheer van water bloot. De EU moet waterschaarste aanpakken in haar milieu- en klimaatbeleid: Als we niet beginnen met het herstel van de natuur gaan we een toekomst tegemoet van ernstige tekorten voor de landbouw, drinkwater en het behoud van gezonde ecosystemen," aldus Claire Baffert, Senior Water Policy Officer bij WWF.

Meer informatie

• Bekijk het rapport ‘Water for Nature, Water for Live’ op de website van WWF-EU.

Tekst: WWF Nederland
Foto's: Arthur de Bruin (leadfoto: vis in drooggevallen beek); Rene Koster; Mockus