Hazelmuizen klaar voor nieuw telseizoen

De hazelmuis komt net als onze enige andere slaapmuis, de eikelmuis, alleen voor in het zuiden van Limburg. De eikelmuis komt voor in het Savelsbos en op de Bemelerberg, terwijl de hazelmuis in en rond de Vijlenerbossen te vinden is. Hazelmuizen hebben een voorkeur voor loofbossen met een substantiële en gevarieerde struiklaag en zijn daarbinnen vooral te vinden in goed ontwikkelde randen.

Aan weerszijden van de Geul is een populatie aanwezig, waarvan onderdelen min of meer met elkaar verbonden zijn. Er is een populatie ten westen van de Geul (onder andere Kruisbosch en Onderste Bosch) en een oostelijke populatie (onder andere Vijlenerbosch en Malensbosch). De hazelmuisontwikkeling wordt sinds 1992 gevolgd door in het kader van het NEM Meetprogramma Hazelmuizen de nesten te tellen langs de randen van verschillende boscomplexen in Zuid-Limburg.

NEM Meetprogramma Hazelmuizen

Binnen het NEM Meetprogramma Hazelmuizen wordt in de periode 15 september tot 30 november door vrijwilligers in vaste trajecten gezocht naar nesten van hazelmuizen. De tellingen worden binnen deze periode tweemaal uitgevoerd met een tussentijd van minimaal twee weken. Het aantal nesten is een maat voor de aanwezigheid van hazelmuizen binnen elk traject. Het CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek) berekent hiermee jaarlijks de populatietrend en op die manier ontstaat een beeld van de ontwikkeling (trend) van de hazelmuispopulatie over de jaren.

Omdat het vinden van nesten vaak niet eenvoudig is, worden er sinds een aantal jaren ook nestbuizen ingezet om de mate van aanwezigheid van hazelmuizen binnen de trajecten vast te leggen. Uit onderzoek is gebleken dat trends op basis van nestbuizen overeenkomen met trends op basis van nesttellingen. Dit maakt het deels gebruik maken van nestbuizen een betrouwbare uitbreiding van het Meetprogramma.

Nestbuizen

Hazelmuizen zijn nachtactief en overdag in principe niet waar te nemen, maar verraden hun aanwezigheid door de nesten die ze in de vegetatie maken. De nesten van de hazelmuis bestaan uit een combinatie van grassen en bladeren in de vorm en grootte van een tennisbal. De nesten bevinden zich meestal slechts enkele meters boven de grond in een dichte structuur van bijvoorbeeld braam, bosrank, brem, meidoorn of hulst. Maar uit onderzoek is gebleken dat hazelmuizen ook graag gebruik maken van de nestbuizen om hun nesten in te maken.

Deze nestbuizen, langwerpige vierkante kokers van plastic golfkarton met daarin een houten afdichting, worden enkele meters boven de grond in bomen en struiken opgehangen. Door weersinvloeden of door andere oorzaken kan het zijn dat nestbuizen kapot gaan of verdwijnen. Daarom hebben de vrijwilligers afgelopen tijd de nestbuizen op hun trajecten gecontroleerd en weer in gereedheid gebracht voor de tellingen van komend najaar.

Meedoen

Op de trajecten worden al vele jaren door een vaste groep vrijwilligers de nesten van de hazelmuizen geteld. Voor komend telseizoen zoeken wij een beperkt aantal nieuwe deelnemers. Ervaring is niet noodzakelijk. Het gebruik van nestbuizen maakt het monitoren ook geschikt voor minder ervaren personen. Wel is het belangrijk dat deelnemers meerdere jaren beschikbaar zijn en geniet het de voorkeur wanneer je in de regio woont. Stuur voor meer informatie een mail aan vrijwilligers@zoogdiervereniging.nl.

Meer informatie

• Meetprogramma hazelmuis
• Meer informatie over het NEM en de verschillende meetprogramma’s voor zoogdieren.
• Binnen het NEM worden verschillende zoogdiersoorten gevolgd. Twee keer per jaar worden de resultaten, ervaringen en leuke weetjes gedeeld via de Telganger.

Tekst: Neeltje Huizenga & Dick Bekker, Zoogdiervereniging
Foto's: Ruud Foppen (leadfoto: hazelmuis); Sylvia de Graaf