Natuurjournaal 11 september 2025

De noordse woelmuis wordt in de volksmond wel rattekop, rottekop of zeemol genoemd. Vooral die laatste naam is toepasselijk: noordse woelmuizen zijn onbevreesde zwemmertjes, die al watertrappelend anderhalve kilometer ver komen. Zo bereiken ze op eigen houtje nieuwe eilanden, en dat doen andere woelmuizen hen niet na! In Nederland leeft een ondersoort van de noordse woelmuis (Alexandromys oeconomus arenicola, voorheen Microtus oeconomus arenicola) die alleen in ons land voorkomt. Woelmuizen zijn geen ware muizen, zoals onder andere de huismuis, maar het zijn wel knaagdieren. Andere voorbeelden van woelmuizen zijn de veldmuis en de aardmuis. Het zijn diertjes waar nogal wat roofdieren, zoals uilen, dol op zijn. Vandaar dat woelmuizen een verborgen leven leiden. Het meeste wat we van hun aanwezigheid merken, zijn sporen.

Lange tijd leek het met een van onze, ooit algemeen voorkomende, roggensoorten steeds slechter te gaan, maar de laatste jaren lijkt de stekelrog bezig met een comeback. Ze profiteren waarschijnlijk van de lagere visserijdruk en van plekken waar geen visserij meer plaatsvindt, doordat er nu windparken staan. Net als andere soorten roggen (en haaien) planten stekelroggen zich traag voort. Dat is een van de redenen dat deze kraakbeenvissen wereldwijd zo bedreigd zijn. Hun populaties kunnen zich lastig herstellen, omdat ze pas na jaren volwassen zijn, weinig nakomelingen per worp krijgen en de ontwikkeling van de jongen lange tijd duurt. In het geval van stekelroggen betekent dit dat hun eieren maandenlang op een veilige plek op de zeebodem moeten liggen, iets wat lang niet altijd lukt.

Tekst: Karen Bosma, Nature Today
Beeld: Wesley Overman; Bart Vastenhouw, Saxifraga