De afgelopen tijd stond vooral in het teken van lange, droge periodes. Echt wisselvallig is het niet geweest. Zo af en toe kwam het tot een pittige bui, terwijl er op andere plekken helemaal niets viel. Daar waar buien zijn gevallen waren kort daarna twee soorten paddenstoelen opvallend veel te zien. Het gaat om de Gazonvlekplaat en het Plooirokje. Twee soorten die vooral in de zomermaanden, na wat regen, heel snel tevoorschijn komen. Komende dagen wordt het wisselvalliger, dus let eens op of ze ook bij jou in het gazon staan.
Gazonvlekplaat
De Gazonvlekplaat, Panaeolina foenisecii, is een kleine, bruine paddenstoel met een hoeddiameter van ongeveer 4 centimeter. Het Latijnse woord foenisecia betekent 'hooioogst'. De naamgever bracht de paddenstoel in verband met de hooitijd – dat is niet verwonderlijk, aangezien het mycelium leeft van rottend, neergevallen gras. Het kan dus geen kwaad als je deze paddenstoel in je gazon aantreft. De beste tijd om deze paddenstoelen te vinden is nadat je het gazon gemaaid hebt en er kort daarna wat regen is gevallen. Je hoeft niet te wachten tot de herfst, want hun piektijd valt niet alleen in oktober, maar ook in de maanden juni en juli. Je vindt Gazonvlekplaten in gazons en bemeste weilanden.
De hoed van de Gazonvlekplaat is donkerkaneelbruin tot roodbruin en voelt wat droog aan. De hoed is zeer hygrofaan en verandert, afhankelijk van de hoeveelheid vocht in de lucht, van kleur. Rondom het centrum zie je dan langzaam een lichtere verkleuring optreden. Een goed kenmerk van de Gazonvlekplaat is de aanwezigheid van gevlekte, licht- tot donkerbruine plaatjes onder de hoed. Het kleurverschil wordt veroorzaakt door de sporen, die niet allemaal tegelijk rijpen. De donkere sporen zijn rijp, bij de lichtere plekken op de plaatjes zijn ze nog niet rijp.
Plooirokje
Het Plooirokje (Parasola) is een zeer fragiel en kortlevende paddenstoel. We kennen in Nederland zo'n tien soorten Plooirokjes. Na wat regen verschijnen de vruchtlichamen dikwijls in groepen in onder andere gazons, grasland of grazige wegbermen. Hier leven ze van dood plantaardig materiaal. Plooirokjes hebben een kleine hoed van tussen de 1 tot 3 centimeter en een steel van zo’n 6 centimeter. In het beginstadium heeft de hoed van het plooirokje een ei- of eikelvormig uiterlijk, maar na een tijdje spreidt hij zich vlak uit.
Plooirokjes hebben wijde plooien op de hoed, die vanaf het centrum straalsgewijs naar de rand toe aflopen met een gekleurd, vaak wat donker centrum. Ondanks dat de Plooirokjes tot de familie van de inktzwammen behoren vervloeien ze niet tot inkt, zoals dit bij grotere inktzwamsoorten wel gebeurt.
Eerste landelijke Paddenstoelentuintelling
We zijn blij om te mogen mededelen dat de eerste landelijke Paddenstoelentuintelling eraankomt, in het weekend van 10 tot 12 oktober 2025. De Gazonvlekplaat en het Plooirokje tellen natuurlijk ook mee. Zo kunnen we zien in hoeveel tuinen ze voorkomen. Door klimaatverandering, het verdwijnen van natuur en andere factoren staan veel paddenstoelsoorten onder druk. Tijdens de Landelijke Paddenstoelentuintelling kijken we hoe het gaat met de soorten in onze tuinen. Paddenstoelen kun je op verschillende plekken in je tuin vinden: in je gazon, in je border, op houtsnippers, op of bij levende of dode bomen, op of tussen strooisel zoals bladeren en takjes, en op de composthoop. Kortom: hoe gaat het met de paddenstoelen in onze tuinen?
Meer informatie
Tekst: Ronald Morsink, Nederlandse Mycologische Vereniging, Paddenstoelenonderzoek Nederland
Beeld: Ronald Morsink; Loe Giesen, Nederlandse Mycologische Vereniging