Natuurjournaal 29 september 2025

Graspiepers zijn weer op weg naar het Middellandse Zeegebied en staan in ons land vooral te boek als doortrekker. Als broedvogel zijn ze in aantallen flink achteruitgegaan, onder andere door de afname en degradatie van grasland. Er staan te weinig kruiden, ze zijn te veel bewerkt en het ontbreekt de graspiepertjes – die op de Rode Lijst staan – aan genoeg insecten. Half oktober zijn de aantallen waargenomen trekkers het grootst, in april komen de meeste terug – eerder als het een zachte winter is geweest. ‘s Winters zijn er toch ook nog graspiepers in Nederland te zien. Dat zijn waarschijnlijk dan niet de ‘onze’, maar vogels uit Scandinavische streken. Voor hen is het bij ons juist aangenaam in de winter. Mocht het alsnog te koud zijn hier, dan trekken ook zij verder door naar Zuidwest-Europa.

Ze zien er inderdaad uit als een aardappel – of een lekker tijgerbolletje – maar er een hapje van nemen is af te raden: gele aardappelbovisten zijn giftig. Alle soorten van het genus Scleroderma bevatten een toxische stof in hun weefsels, die de spijsvertering aantast. Aardappelbovisten zitten met dikke myceliumdraden aan de ondergrond vast, ook al lijken ze los op de grond te liggen. Ze behoren tot de stuifzwammen: als de sporen rijp zijn, scheuren de vruchtlichamen open en laten er honderdduizenden in bruine wolkjes vrij. Vele daarvan zullen nooit uitgroeien tot nieuwe aardappelbovist, maar met zulke aantallen vallen er altijd wel een paar in goede aarde.

Tekst: Karen Bosma, Nature Today
Beeld: Michel Geven, Beeldbank van de leefomgeving; Willem van Kruijsbergen, Saxifraga