Geen land ter wereld weet zoveel van de natuur als Nederland. Maar in het buitenland is daar toch weinig over bekend: Nederlandse ecologische wetenschap is erg internationaal georiënteerd. Monitoringswerk is dan weer vooral nationaal georganiseerd. Dat is logisch vanuit hoe het is georganiseerd, maar een beetje kruisbestuiving is altijd goed voor de diversiteit. Een bijdrage leveren aan de review of beoordeling van het 'Monitoring Assessment' van IPBES (Intergovernmental Science-Policy Platform on Biodiversity and Ecosystem Services) is dan een goede eerste stap. Als je meedoet, neem je kennis van wat tientallen wetenschappers met verstand van monitoring samen hebben opgeschreven en ben je in de gelegenheid je eigen kennis en ervaring toe te voegen.
Waar doe je aan mee?
In het Intergovernmental Science-Policy Platform on Biodiversity and Ecosystem Services (IPBES) wordt state of the art-kennis bij elkaar gebracht die kan helpen de relatie tussen mens en natuur te herstellen. Het is een zogeheten science-policy interface, ook wel afgekort als scipo. Het gaat niet om zuivere wetenschap in laboratoriumopstellingen, maar om bruikbare wetenschap in de dagelijkse werkelijkheid. Bovendien doet IPBES zelf geen onderzoek, maar brengt het bestaande kennis en inzichten bij elkaar. Juist daarom kunnen we vanuit Nederland een goede bijdrage leveren.
Het rapport over monitoring is een 'methodological assessment'. Dat betekent dat het de materie van monitoring van hoog boven aanvliegt, met meer nadruk op het ‘hoe’ dan op het ‘wat.’ Er zijn verschillende hoofdstukken die ter beoordeling liggen. Als je reviewer wordt, hoef je niet alles te becommentariëren. In een schrijfproces met zoveel auteurs zoek je die paar (deel)onderwerpen waar je een bijdrage aan kan leveren en laat je de rest voor wat het is.
Het schrijfproces
Een geformaliseerd schrijfproces, met tientallen wetenschappers, is een heel proces. Om te beginnen is het vraaggestuurd. De aangesloten landen ‘bestellen’ een rapport bij de wetenschap. De vraag wordt verkend in een zogenaamd scoping document – over welke vraag hebben we het precies en hoe gaan we dat wetenschappelijk aanvliegen? In dit geval gaat het om: wat weten we van monitoring van biodiversiteit, van de monitoring van bijdragen van biodiversiteit, van monitoring van drukfactoren en effecten en wat weten we van het doelbereik van de mondiale conventie van biodiversiteit (CBD). Dan worden wetenschappers uitgenodigd om deel te nemen aan het schrijfproces. Het rapport waarvoor nu reviewers gevraagd worden, is een eerste versie waarop al een interne review heeft plaatsgevonden. In de figuur zitten we nu aan de rechterkant.
Als je meedoet aan de zogeheten ‘external expert review’, kun je via het formulier commentaren leveren op de voorgestelde tekst. Dat is een open en transparant proces: de commentaren die je geeft, worden later allemaal gepubliceerd, inclusief een reactie van de auteurs over hoe ze ermee omgegaan zijn. Opmerkingen zijn het meest kansrijk als ze heel specifiek zijn en als ze kennis toevoegen. Bijvoorbeeld: 'alinea x geeft een beschrijving van y, maar er bestaat ook nog z en dat kun je nazoeken bij bron 1 en bron 2'. Uiteindelijk stuur je alle opmerkingen op in een formulier op de website van het IPBES.
Embargo
Na de review volgt een tweede ronde en fase waarin de samenvatting voor beleidsmensen wordt opgesteld, voordat het officieel kan worden vastgesteld. Tot die tijd is alle informatie onder embargo. Niet omdat het geheim is, maar omdat de discussie over alle bronnen nog loopt. Uiteindelijk moet ook in de politieke omgeving overeenstemming worden bereikt. Over bevindingen in concepten kun je niet publiceren, want dat kan allemaal nog door andere wetenschappers gecorrigeerd worden. Als reviewer draag je daar aan bij.
Ondersteuning en webinar
SoortenNL voert, samen met de Radboud Universiteit, het secretariaat van het Nederlandse knooppunt van IPBES. Het kennisnetwerk kan dus helpen bij de review. Op onze website hebben we de benodigde informatie klaargezet, maar we organiseren op 1 december 2025 ook een webinar, waarin we geïnteresseerde reviewers er nog eens ‘doorheen praten’ en er gelegenheid is om vragen te stellen.
Meer informatie
-
Hoe je meedoet? Allereerst moet je je registeren als IPBES gebruiker.
-
Daarna kun je je aanmelden, ook voor het webinar op 1 december.
- In het Europese knooppunt voor IPBES kun je veel achtergronden vinden over het Monitoring Assessment.
Tekst: Sander Turnhout, SoortenNL; Joseline Houwman, Radboud Centre for Sustainability Challenges
Beeld: Vincent van Zalinge, Unsplash; IPBES