Natuurjournaal 24 september 2025

Een plant die je veel op omgewerkte, voedselrijke grond tegenkomt, is melganzenvoet. Het is een pioniersoort die na bodemomwoeling snel uit de zaadbank kan opkomen. Het wordt dan ook veel als onkruid gezien. De naam melganzenvoet verwijst naar het vroegere gebruik waarbij de zaden tot meel werden vermalen, maar de onderkant van de bladeren en de kleine, dicht opeenstaande bloemen hebben ook een wat melig groen, dof uiterlijk. 'Ganzenvoet' verwijst naar de vorm van de onderste bladeren. Deze ruitvormige bladeren met een gelobde bladrand hebben iets weg van de pootafdruk van een gans. Bovenaan de plant zijn de bladeren lancetvormig en gaafrandig. Als de plant in de zon staat, verkleuren de bloemen naar rood. Melganzenvoet kan tot wel anderhalve meter hoog worden, maar op kale plekken kan het ook al heel snel gaan bloeien en blijft het klein.

Een ander 'onkruid' dat je op dezelfde plekken als melganzenvoet kan tegenkomen, is bijvoet. Deze plant komt op uit een ondergrondse wortelstok en vormt houtachtige, sterk vertakte stengels, waardoor het geheel op een struik lijkt. De bladeren zijn ingesneden getand tot veerdelig en de onderzijde is witviltig behaard, waardoor deze een veel lichtere kleur heeft dan de bovenzijde. De bloeiwijze is een tros van hoofdjes, die uit allemaal kleine bloemetjes bestaan. De naam 'bijvoet' stamt waarschijnlijk af van het gebruik van de bladeren van bijvoet door Romeinse soldaten in hun sandalen om vermoeidheid en voetproblemen te voorkomen tijdens de lange tochten die ze maakten.

Tekst: Marco Wind, Nature Today
Beeld: Peter Meininger, Saxifraga; Rutger Barendse, Saxifraga