Natuurjournaal 20 september 2025

Struikhei heeft de heidegebieden afgelopen maanden versierd met een paarse gloed. De plant bloeit pas als hij drie of vier jaar oud is. Gemiddeld loopt de bloei tot half september, maar door een warme, droge lente en nat weer in juni was de bloei dit jaar wat eerder begonnen. Niet getreurd: de struik is groenblijvend, dus hoewel minder opvallend, is er nog altijd genoeg te genieten. Struikheide groeit onder andere op de Veluwe, de Brunssumerheide en de Loonse en Drunense duinen, maar je kunt de planten op allerlei plekken in Nederland tegenkomen. De uitgestrekte velden zijn prachtig om te zien, maar op foto's vallen die paarse vlakken vaak tegen. Het kan helpen om tijdens het zogenaamde 'gouden uur' te fotograferen, net na zonsopkomst of net voor zonsondergang. Dan is het licht zacht en zorgen de lange schaduwen voor genoeg diepte in je foto's.

De ruwe pissebed is een gezelligheidsdier. Zie je er een, dan zijn er vaak meerdere bij elkaar onder een bloempot, een tegel of een bladerhoop. Kreeftachtigen als het zijn, ligt uitdroging op de loer. Hun pantser beschermt ze, maar koele, vochtige schaduwplekken hebben ze alsnog nodig. De meeste ruwe pissebedden zijn grijs, toch kom je ook wel andere kleuren tegen. Vrouwtjes hebben soms roestrode plekken. Zie je een knalblauwe of paarse ruwe pissebed? Die is helaas geinfecteerd met een iridovirus en ten dode opgeschreven. Door het virus, die ook onder andere soorten pissebedden (en andere geleedpotigen) huishoudt, houden de diertjes water vast en zwellen op. Zo worden ze erg traag en zijn een gemakkelijke prooi. De onnatuurlijke, iriserende kleur krijgen ze door ophoping van de delende virusdeeltjes in het cytoplasma van hun lichaamscellen. Dat pissebedden graag bij elkaar kruipen helpt ook niet: het virus is zeer besmettelijk. Voor ons trouwens niet, dus geen paniek.

Tekst: Karen Bosma, Nature Today
Beeld: Bart Vastenhouw, Saxifraga; Rutger Barendse, Saxifraga