Natuurjournaal 8 oktober 2025

Een mooi gekleurde paddenstoel in Nederland is de amethistzwam, ook rodekoolzwam genoemd. Het is een vrij zeldzaam paddenstoeltje, dat meestal in de buurt van beuken groeit, soms eiken en dennen. Vooral de meest verse paddenstoelen hebben die dieppaarse kleur. Vorig jaar mocht de amathistzwam zich nog Paddenstoel van het jaar noemen – dat steeltje is inmiddels overgenomen door de weidekringzwam. Hoewel het volgens veel bronnen een eetbare paddenstoel is, is consumptie niet direct aan te raden. Amethistzwammen bevatten twee typen arseen, waarvan het meest organisch en een beetje anorganisch is. Dat betekent dat amethistzwammen het giftige arseen opnemen uit verontreinigde bodem – en dat ze mogelijk als een indicator voor vervuilde grond kunnen dienen. Hier wordt onderzoek naar gedaan.

Weerhuisjes zijn vanaf eind augustus tot in november te vinden. Anders dan aan de kunstmatige weerhuisjes van vroeger, die niet meer goed werken door onze met thermostaat geregelde huizen, is er met de weersvoorspelling van deze natuurlijke weerhuisjes niets mis. Bij vochtig weer buigen de slippen om naar buiten, bij droog weer vouwen ze zich terug naar binnen. Zo wordt het vruchtlichaam beschermd tegen uitdroging. Weerhuisjes zijn, zoals ze dat dan noemen, sterk hygroscopisch, of wateraantrekkend. Ze vervormen in feite door de veranderingen in luchtvochtigheid. Weerhuisjes herken je misschien als een soort aardster, maar ze zijn meer verwant aan de buikzwammen, zoals de aardappelbovist. In Nederland zijn weerhuisjes vrij zeldzaam, we zitten hier zo’n beetje aan de noordgrens van hun areaal.

Tekst: Karen Bosma, Nature Today
Beeld: Ronald Morsink, Nederlandse Mycologische Vereniging