Nieuwe analyse brengt cumulatieve druk op Waddenzee systematisch in kaart

Wageningen Marine Research voerde dit onderzoek uit in opdracht van het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur.

Instrument voor integraal beheer

De cumulatieve impact analyse geeft zelf geen waardeoordeel en schrijft geen maatregelen voor. Wel geeft het beleidsmakers handelingsperspectief door een gestructureerde manier om keuzes te onderbouwen te bieden, bijvoorbeeld bij het ontwikkelen van strategieën om ecologische druk te verminderen.

“Dit is de eerste analyse waarbij de beschikbare informatie op een systematische manier gebruikt is”, zegt marien ecoloog Gerjan Piet van Wageningen Marine Research. “Met meer gegevens kunnen we de analyse verder aanscherpen en de beleidsmakers nog beter laten zien welke activiteiten de meeste druk veroorzaken, nu en in de toekomst.”

Een integraal beeld van de druk op het ecosysteem

De natuur in de Waddenzee staat onder druk. Hoewel afzonderlijke activiteiten misschien beperkt effect hebben, wijzen recente beoordelingen op een optelsom van effecten. Dit nieuwe rapport brengt die cumulatieve druk samen in één analyse. Daarvoor is een internationaal ontwikkelde methode toegepast: Spatial Cumulative Assessment of Impact Risk for Management (SCAIRM). Hiermee worden menselijke activiteiten, de drukfactoren die zij veroorzaken, en de gevoeligheid van verschillende ecosysteemonderdelen rechtstreeks met elkaar verbonden. SCAIRM kijkt vooral naar waar activiteiten en natuurwaarden elkaar overlappen en wat de mogelijke ecologische consequenties daarvan zijn. Zo ontstaat een eerste inschatting van waar de grootste risico’s liggen en welke activiteiten daar het meest aan bijdragen.

Hoofdbevindingen uit de eerste analyse

De analyse laat zien dat de mate van druk sterk verschilt tussen ecosysteemcomponenten. Zo ervaren vissen en bodemdieren het hoogste cumulatieve risico, terwijl de indicatie van druk op de waterkolom – waar plankton en andere vrij zwevende organismen leven – relatief laag lijkt. Daarnaast toont de ruimtelijke analyse duidelijke verschillen tussen de kombergingen – de natuurlijke bekkens rond afzonderlijke zeegaten – van de Waddenzee. Dit helpt beleidsmakers en beheerders om gerichter te bepalen waar risicobeperking het meest effectief kan worden ingezet.

“Deze cumulatieve impact analyse laat vooral zien waar de grootste risico’s zich ophopen”, zegt Gerjan Piet. “Het vervangt geen monitoring of effectstudies, maar het geeft wél richting: welke menselijke activiteiten dragen het meest bij aan de druk, en op welke plekken.”

Vervolgstappen

Deze eerste versie wordt gebruikt binnen het Beleidskader Natuur Waddenzee en kan in latere stappen worden uitgebreid met nieuwe gegevens, verfijnde ecologische kaarten of analyses van toekomstscenario’s.

Meer informatie

• Lees het rapport Cumulatieve Impact Analyse Waddenzee (pdf: 4,4 MB).

Tekst: Wageningen Marine Research
Beeld: Shutterstock (leadfoto: Friese Waddenkust)