Grote vos bijzonder talrijk dit jaar
Bericht uitgegeven door Natuurpunt Studie [land] op [publicatiedatum]
De Grote vos is een zeldzame dagvlinder in België. Na een decennialange afname blijkt 2011 een topjaar voor deze ernstig bedreigde vlinder. In 2011 werden via de online invoerportaalsite www.waarnemingen.be meer dan 6 keer zoveel vlinders doorgegeven dan in 2010.
De Grote vos (Nymphalis polychloros) is de grote broer van de Kleine vos (Aglais urticae), een ons wel bekende dagvlinder. Terwijl de Kleine vos vrij algemeen is, of was, staat zijn grote broer momenteel in Vlaanderen op de Rode Lijst als ‘Ernstig bedreigd’. De Grote vos vertoont sinds het begin van de 20ste eeuw een bijna voortdurende afname. Ondanks de historische afname blijkt 2011 een echt topjaar voor de soort. Over gans België werden er in 2011 maar liefst zes keer meer Grote vossen waargenomen dan in 2010 (513 t.o.v. 84ex.). Er kwamen ook heel wat waarnemingen binnen uit Vlaanderen van zwervende vlinders buiten het gekende verspreidingsgebied (62ex.). Ook in Nederland werden in vergelijking met voorgaande jaren opvallend veel Grote vossen waargenomen (165ex.).
Grote vossen kan je bijna het ganse jaar rond tegenkomen: van eind juni tot begin mei van het volgende jaar. De soort overwintert als volwassen vlinder op beschutte plekken zoals houtstapels, zolders van huizen, kippenhokken, enz. Ze plant zich voornamelijk voort in vrij grote loofbossen met zonnige open plekken en mooi ontwikkelde bosranden. De voornaamste redenen voor de achteruitgang van de Grote vos zijn waarschijnlijk het veranderde bosbeheer waardoor deze open lichtrijke bossen verdwijnen en het vervangen van loofbossen door naaldhoutaanplantingen in het verleden.
In Wallonië ligt het zwaartepunt van de populatie in de regio Fagne-Famenne-Calestienne, maar ook in de regio’s Lorraine en Ardenne is de soort lokaal goed vertegenwoordigd. In Vlaanderen plant de soort zich momenteel waarschijnlijk nog regelmatig voort in de grotere boscomplexen zoals het Zoniën- en Meerdaalwoud, maar rupsennesten worden zelden gevonden. Ook als zwerver heeft de vlinder een voorkeur voor een bosrijke omgeving hoewel ze verspreid over gans Vlaanderen worden waargenomen. Omwille van het zwerfgedrag van de soort is het echter niet eenvoudig een beeld te geven van de veranderingen in de verspreiding. Vooral tijdens en na warme jaren lijkt de Grote vos zich tijdelijk te kunnen uitbreiden.
Hopelijk is de soort na een jarenlange achteruitgang bezig aan een opleving. Wij houden alvast de vinger aan de pols.
Tekst: Ilf Jacobs, Natuurpunt Studie